[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
پرتال نشریات علمی و پژوهشی
پایگاه علوم استنادی جهان اسلام
پایگاه مجلات تخصصی نور

پایگاه مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی
پرتال جامع علوم انسانی
بانک اطلاعات نشریات کشور
google scholar
virascience
linked in
Academia
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشرات کشور
..
:: دوره 1، شماره 10 - ( تابستان 1392 ) ::
جلد 1 شماره 10 صفحات 169-131 برگشت به فهرست نسخه ها
نهاد حسبه در عصر ایلخانی
علیرضا کریمی، سجاد بزرگمهر
چکیده:   (4036 مشاهده)

نهاد حسبه در عصر ایلخانی[1]

علیرضا کریمی[2]

سجّاد برزگر[3]

چکیده

شهرهای ایران در آغاز سده هفتم هجری از رونق نسبی برخوردار بودند که گرفتار هجوم ویران‌گر مغول‌ها شدند. رویارویی مردم شهری با بیابان‌گردان مغول، این رشد و رونق را در مُحاق فرو برد. جز تاراج و از میان رفتن نیروی اقتصادی شهرهای بزرگ، روابط حیات شهری در عصر ایلخانان دست‌خوش دگرگونی‌های ژرف شد؛ به‌ویژه ایلخانان در عهدی از حکومتشان بر ایران، دینی متفاوت با دین رعایای خود داشتند. بنابراین، نهادها و سازِکارهای اجتماعی که کارکردها و وظایف مذهبی داشتند، بسیار آسیب دیدند؛ چنان‌که سازمان «حِسبه»؛ یعنی ضامن اجرای شریعت در جامعه و مُجری قاعده معروف اسلامی «امر به معروف و نهی از منکر» تا روی کار آمدن ایلخانی مسلمان، دوره‌ای از فترت را سپری کرد. این فترت 694 هجری قمری (زمان اسلام آوردن غازان‌خان) به پایان رسید. غازان و وزیرش خواجه رشیدالدین فضل‌الله در پی این بودند که باری دیگر قانون‌های اسلامی اجرا شود و جامعه هیئت و حالت گذشته خود را بازیابَد. از این‌رو، بر پایه سنت‌های ایرانی و آموزه‌های اسلامی به اصلاحات فراگیری دست زدند و قانون‌های تازه‌ای را اجرا کردند. آنان اجرای این وظایف را بر عهده «نهاد حِسبه» گذاشتند. بر پایه یافته‌های این پژوهش، به‌رغم پشتیبانی‌های چشم‌گیر حکومت از نهاد حِسبه به‌ویژه پس از صدور فرمان‌ها و قانون‌های جدید غازانی، این دستگاه (دیوان احتساب) در اجرای آن قانون‌ها به‌ویژه در وظایف مذهبی و شرعی‌اش، چندان کام‌یاب نبود.

 

[1]. تاریخ دریافت:‌ 2/11/1391 تاریخ پذیرش:‌ 1/5/1392

[2]. استادیار دانشگاه تبریز، گروه تاریخ، تبریز، ایران. Alireza_karimi46@yahoo.com

[3]. دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. (نویسندۀ مسئول) Sajad_barzegar64@yahoo.com

واژه‌های کلیدی: حسبه، نهاد حسبه، مُحتسب، ایلخانان، اصلاحات غازان.
متن کامل [PDF 873 kb]   (3436 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1395/8/29 | پذیرش: 1395/8/29


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Hisbah Institution in Ilkhanid era. islamhistory 2013; 1 (10) :131-169
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-111-fa.html

کریمی علیرضا، بزرگمهر سجاد. نهاد حسبه در عصر ایلخانی. پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1392; 1 (10) :131-169

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-111-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 10 - ( تابستان 1392 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 44 queries by YEKTAWEB 4645