[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
پرتال نشریات علمی و پژوهشی
پایگاه علوم استنادی جهان اسلام
پایگاه مجلات تخصصی نور

پایگاه مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی
پرتال جامع علوم انسانی
بانک اطلاعات نشریات کشور
google scholar
virascience
linked in
Academia
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشرات کشور
..
:: دوره 1، شماره 41 - ( بهار 1400 ) ::
جلد 1 شماره 41 صفحات 28-5 برگشت به فهرست نسخه ها
تأثیر اندیشه‌های التقاطی بر دیرپایی و اضمحلال برغَواطَه (حک. 123-543)
رضا دشتی
چکیده:   (1110 مشاهده)
بَرغَواطَه اتحادیه‌ای از قبایل بربر مغرب اقصی بودند که از ابتدای قرن دوم، نخست مذهب خوارج صفریه را پذیرفتند و سپس حاکمان خارجی مذهب برغواطی با استفاده از ساده اندیشی و نارضایتی بربرها از والیان عرب‌تبار اموی، اندیشه‌های التقاطی را در میان آنان گسترش دادند. بر این اساس بربرهای برغواطی ادعاهای حاکمان خود مبنی بر نبوت، رجعت و منجی بودن آنان را پذیرفته، دیگر قبایل را تکفیر کرده و با خشونت با آنان برخورد می‌کردند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، درصدد پاسخ به این سؤال است که آیا اندیشه‌های التقاطی برغواطه تأثیری بر دیرپایی یا اضمحلال دولتشان داشته است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اندیشه‌های التقاطی برغواطه از یک‌سو با ایجاد جامعه‌ای مجزا از سایر قبایل بربر، ایجاد روحیه امیدوار برای دستیابی به عدالت موعود، گردن نهادن به دولت برغواطی و جنگ در راه آرمان‌ها، سبب دیرپایی دولت برغواطه شد؛ از دیگر سو عدم تحقق وعده‌های مذهبی و اقدامات خشونت‌بار آن دولت باعث برانگیختن سایر قبایل و دولت‌های همجوار علیه آنان و در نتیجه تضعیف و اضمحلال دولت برغواطه شد.
واژه‌های کلیدی: اندیشه‌های التقاطی، برغواطه، خوارج، مغرب اقصی.
متن کامل [PDF 579 kb]   (564 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/1/20 | پذیرش: 1400/3/25
فهرست منابع
1. قرآن کریم.
2. ابراهیم حسن، حسن، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات جاویدان، 1371ش.
3. ابن ابی زرع فاسی، علی، الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس، رباط، دار المنصور للطباعه والوراقه، 1972.
4. ابن اثیر، عزالدین علی بن اثیر، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، 1371ش.
5. ابن حوقل، ابوالقاسم محمد، صوره الارض، بیروت، دار صادر افست لیدن، 1938.
6. ابن خطیب، لسان الدین، تاریخ المغرب العربی فی العصر الوسیط القسم الثالث من کتاب اعمال الاعلام، تحقیق و تعلیق احمد مختار عبادی و محمد ابراهیم کتانی، دار البیضاء، دارالکتاب، 1964.
7. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، العبر دیوان المبتدا و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الاکبر، تحقیق خلیل شهاده، بیروت، دارالفکر، 1408.
8. ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله، فتوح افریقیا و الاندلس، تحقیق عبدالله انیس الطباع، بیروت، مکتب المدرسه و دارالکتاب اللبنانی، 1964.
9. ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله، فتوح مصر و أخبارها، قاهره، مکتبه مدبولی، 1411.
10. ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله، فتوح مصر والمغرب، تحقیق شارلز توری، قاهره، الهیئه العامه للصور الثقافه، بی‌تا.
11. ابن عذاری مراکشی، احمد بن محمد، البیان المغرب فی اخبار المغرب، بیروت، مکتبه صادر،1950-1947.
12. ابن قاضی، احمد بن محمد مکناسی، جذوه الاقتباس فی ذکر من حلّ من الاعلام مدینه فاس، رباط، دار المنصور، 1973.
13. ابن قوطیه، ابوبکر محمد بن عمر، تاریخ افتتاح الاندلس، تحقیق ابراهیم الابیاری، قاهره- بیروت، دارالکتاب المصری- دارالکتاب اللبنانی، الطبعه الثانیه،1410.
14. ابومصطفی، کمال سید، جوانب من الحیاه الاجتماعیه و الاقتصادیه و الدینیه و العلمیه فی المغرب الاسلامی من خلال نوازل و فتاوی المعیار المعرب للونشریسی، اسکندریه، مرکز الاسکندریه للکتاب، 1996.
15. ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1997.
16. اخبار مجموعه فی فتح الاندلس و ذکرامرائها رحمهم الله و الحروب الواقعه بها بینهم، دمشق، منشورات محمد اسامه الکرم، 1867.
17. اصطخری، ابواسحاق ابراهیم، مسالک و ممالک، به اهتمام ایرج افشار، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1368ش.
18. باسیه، رنی، «برغواطه»، دائره المعارف الاسلامیه، ترجمه احمد شنتاوی و سایرین، تهران، ناشر جهان، بی‌تا.
19. بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، المغرب فی ذکر بلاد افریقیه والمغرب و هو جزء من کتاب المسالک و الممالک، بغداد، مکتب المثنی، 1857.
20. پناهی آزاد، حسن، «پلورالیسم دینی و عصر ظهور»، فصلنامه مشرق موعود، سال دوم، شماره هشتم، زمستان، 1387.
21. چلونگر، محمدعلی، عصمت برزگر، دولت ادریسیان تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1394ش.
22. دراجی، بوزیانی، دول الخوارج و العلویین فی بلاد المغرب و الاندلس، بیروت، دارالکتاب العربی، 2007.
23. رحیم لو، یوسف، «برغواطه»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، انتشارات دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، 1381ش.
24. سالم، سید عبدالعزیز، تاریخ المغرب فی العصر الاسلامی، اسکندریه، موسسه شباب الجامعه، 1982.
25. سالم، سحر سید عبدالعزیز، من جدید حول برغواطه هراطقه المغرب فی العصر الاسلامی، اسکندریه، موسسه شباب الجامعه، 1993.
26. شرحبیلی، محمد بن حسن، تطور المذاهب المالکی فی المغرب الاسلامی حتی نهایه العصر المرابطی، بی‌جا، وزاره الاوقاف و الشؤون الاسلامیه، 2000.
27. شنعه، خدیجه، «برغواطه قراءه جدیده فی إشکالیه صدها للتعریب»، مجله مدارات تاریخیه، مرکز المدار المعرفی للأبحاث و الدراسات الجمهوریه الجزائریه، العدد3، المجلد الاول، 2019.
28. طالبی، محمد و ابراهیم العبیدی، البرغواطیون فی المغرب، دارالبیضاء، نشر تانسیفت، الطبعه الاولی، 1999.
29. عبادی، احمد مختار، دراسات فی تاریخ المغرب و الاندلس، اسکندریه، مکتبه الانجلو المصریه، الطبعه الثانیه، 1989.
30. عبدالحلیم، رجب محمد، دولت بنی صالح فی تامسنا بالمغرب الاقصی، قاهره، دارالثقافه للنشر و التوزیع، بی‌تا.
31. عبدالرزاق اسماعیل، محمود، الادارسه، قاهره، مکتبه مدبولی، 1411.
32. عبدالرزاق اسماعیل، محمود، الادارسه فی المغرب الاقصی (375-172ق)، بیروت، مکتبه الفلاح، 1989.
33. علیزاده جورکویه، زینب، گفتمان مهدویّت در شمال افریقا تا پایان دولت مُوَحِّدین، تهران، انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام، 1400ش.
34. علیزاده جورکوبه، زینب، فاطمه جان احمدی و عبدالحسین کلانتری، «بررسی مهدویت در دولت برغواطه بر اساس نظریه تحلیل گفتمان لکلوئو و موف»، دوفصلنامه مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ، سال چهل و پنجم، شماره پیایی91، پاییز و زمستان، 1392.
35. غلاب، عبدالکریم، قراءه جدیده فی تاریخ المغرب العربی، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1996.
36. غنیمی، عبدالفتاح مقلد، موسوعه المغرب العربی، قاهره، مکتبه مدبولی، 1994.
37. فقی، عصام الدین عبدالرئوف، تاریخ المغرب و الاندلس، قاهره، مکتبه النهضه الشرق، 1984.
38. قیّم، عبدالنبی، فرهنگ معاصر میانه(عربی- فارسی)، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، 1388ش.
39. کتاب الاستبصار فی عجایب الامصار، تحقیق و تعلیق سعد زغلول عبدالحمید، بغداد، دار الشؤون الثقافیه العامه «آفاق عربیه»، 1986.
40. لوتورنو، ر، «برغواطه»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، انتشارات دایره‌المعارف اسلامی، 1375ش.
41. مفاخر بربر، دراسه و تحقیق عبدالقادر بوبایه، بی‌جا، دار ابی رقراق، 2005.
42. مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد، احسن التقاسیم فی معرقه الاقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، 1361ش.
43. مونس، حسین، تاریخ و تمدن مغرب، ترجمه حمید رضا شیخی،تهران، انتشارات سمت با همکاری بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، 1392ش.
44. مونس، حسین، معالم تاریخ المغرب والاندلس، قاهره، دارالمستقبل،1980.
45. ناصری سلاوی، احمد بن خالد، الاستقصاء لاخبار دول المغرب الاقصی، تحقیق محمد عثمان، بیروت، دارالکتب، 1971.
46. Le Tourneau. R, “Barghawata”, Encyclopedia of Islam. 2nd Edition, Netherlands: Brill Publishers, 1986.
47. Gautier. E.F. »Le Passe l’Afrique Du Nord«, Payot, Paris, 1914.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Dashti R. The effect of eclectic ideas on longevity and extinction of Barghawata (123-543 AH). islamhistory 2021; 1 (41) :5-28
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1151-fa.html

دشتی رضا. تأثیر اندیشه‌های التقاطی بر دیرپایی و اضمحلال برغَواطَه (حک. 123-543). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1400; 1 (41) :5-28

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1151-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 41 - ( بهار 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 44 queries by YEKTAWEB 4645