|
بررسی نظام خبریابی و خبررسانی در دولت شیعی صفوی
|
| علی اکبر جعفری، مرجان سرمدی زاده |
|
|
|
چکیده: (4277 مشاهده) |
بررسی نظام خبریابی و خبررسانی در دولت شیعی صفوی[1]
علی‌اکبر جعفری*
مرجان سرمدی‌زاده**
چکیده
دریافت خبر و انتقال سریع آن به مرکز و تصمیم‌گیری درست و به هنگام، از اصول پای‌داری دولت‌ها به شمار می‌رود. این هدف موجب شده است که از روزگار باستان، سازِکارهای گوناگونی برای دست‌یابی به اخبار و انتقال آن فراهم آید. مانند چاپار، دیوان برید، اشراف و نظام یام به انگیزه خبریابی به هنگام و انتقال سریع آن. دیوان برید در این میان از کمال بیشتری در سنجش با دیگر سازکارها برخوردار بود که با سقوط بغداد، آن نیز بر افتاد. باری، اصل و ضرورت کسب و انتقال خبرها در دورههای بعدی به‌ویژه در دوره صفویه به اندازهای مهم بود که این دولت از روش‌های قرینه‌ای در این‌باره بهره می‌برد.
جایگاه جهانی و مهم دولت صفوی در کنار دولت عثمانی و ازبک‌ها و وحدت و تمرکز حاکمیت صفوی در ایران، بر ضرورت و اهمیت کسب خبر و انتقالش در این دوره می‌افزود. هدف این پژوهش، بررسی پیشبینیها و عمل‌کرد دولت صفوی درباره دست‌یابی و انتقال اخبار است. پرسش‌هایی که این پژوهش آنها را پاسخ میگوید، چنینند: اخبار و اطّلاعات قلمرو صفوی چگونه به دست می‌آمد و منتقل می‌شد؟ نظام خبریابی و خبررسانی دولت صفوی چگونه در ثبات و ضعف این دولت تأثیر میگذارد؟ بر پایه این پرسشها، این فرضیه آزموده میشود: «پراکندگی مسئولیت و نبود تشکیلات ثابت خبریابی و خبررسانی در این دوره، از عوامل بنیادینی به شمار
میرفت که در روزگار ضعف دولت صفوی به انحطاط و سقوطش انجامید». داده‌های تاریخی پژوهش با اثبات این فرضیه، تصویری روشن از نظام خبریابی و خبررسانی این دوره مینُماید.
[1]. تاریخ دریافت: 24/3/92 تاریخ پذیرش 18/8/92.
** دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه اصفهان، گروه تاریخ، اصفهان، ایران. marjan.sarmadi@yahoo.com
|
|
| واژه‌های کلیدی: دولت‌های اسلامی، خبریابی، خبررسانی، برید، جاسوس، صفویه. |
|
|
متن کامل [PDF 566 kb]
(1912 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1395/9/3 | پذیرش: 1395/9/3
|
|
|
|
|
|
