:: دوره 1، شماره 22 - ( تابستان 1395 ) ::
جلد 1 شماره 22 صفحات 56-27 برگشت به فهرست نسخه ها
گسترش دین زرتشت در جزیره العرب و روابط پیامبر(ص) با زرتشتیان
عثمان یوسفی ، شهرام یوسفی فر ، حسین علی بیگی
چکیده:   (6770 مشاهده)

آموزه‌های زرتشت، پس از نهادینه شدن در میان ایرانیان، رسماً مورد حمایت دولت ساسانی قرار گرفت. از آن‌جا که آیین زرتشت، دینی تبشیری بود، به زودی در سراسر قلمرو ساسانیان و تا حدودی سرزمین‌های هم‌جوار، از جمله جزیره العرب، به‌ویژه یمن و بحرین رواج یافت.

ایرانیان زرتشتی از عصر ساسانی در نواحی جنوب و شرق جزیره العرب ساکن شده بودند. استقرار پیروان دین زرتشت و همسایگی با قبایل عرب، زمینۀ گسترش این دین در بین آنان را فراهم ساخت و بخشی از بزرگان قبایل و اتباعشان به دین زرتشت گرایش یافتند. بر پایۀ مدارک کنونی، مناسبات تجاری و بازرگانی در فرایند گسترش دین زرتشت، نقشی مؤثر داشته است. نواحی شرقی جزیره العرب به دلیل شورش‌های قبایل آن، همواره تحت نظارت و کنترل حکومت ساسانی بود و مرزبانانی بر آن گماشته می‌شد. همین امر، اعراب آن نواحی را به مرور تحت تأثیر دین زرتشت قرار ‌داد.

نوشتار پیش رو درصدد پاسخ‌گویی به دو پرسش ساماندهی شده است: 1. گسترش دین زرتشت در نواحی جنوبی ‌و ‌شرقی جزیره العرب چگونه صورت گرفته است‌؟ 2. مناسبات پیامبر6 با زرتشتیان جزیره العرب چگونه بوده است؟

این پژوهش با رویکرد تبیینی ـ تفسیری و با اتکا و استفاده از منابع تاریخی به بررسی موضوع یادشده پرداخته و نتیجه می‌گیرد که گسترش دین زرتشت در نواحی جنوبی با سلطه نظامی و لشکرکشی آغاز شد و در نواحی شرقی، به دلیل هم‌جواری و تحت تأثیر مناسبات تجاری و بازرگانی و همچنین به سبب گماردن مرزبانان از طرف دولت ساسانی این امر محقق گردید. مناسبات و تعاملات پیامبر6 با زرتشتیان با نامه‌نگاری آغاز شد و بدون برخورد نظامی ادامه یافت. در منابع تاریخی، اجبار به تغییر یا ترک دین زرتشت در این تعاملات دیده نمی‌شود و تنها پرداخت جزیه، شرط ماندگاری در سایه دولت اسلامی بوده است.

واژه‌های کلیدی: جزیره العرب، پیامبر، دورۀ ساسانی، زرتشتیان، جزیه
متن کامل [PDF 3066 kb]   (3149 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/3/7 | پذیرش: 1396/3/7


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 22 - ( تابستان 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها