[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره ۱، شماره ۴۷ - ( پاییز ۱۴۰۱ ) ::
جلد ۱ شماره ۴۷ صفحات ۷۸-۵۷ برگشت به فهرست نسخه ها
تبیین تاریخی تداوم و تحول در تعاملات اجتماعی عالمان شیعی و امیران آل‌بویه
موسی کاظمی راد ، اصغر منتظرالقائم ، مصطفی پیرمرادیان
چکیده:   (۶۱۱ مشاهده)
بنا بر عقیده فقهای شیعه هر گونه تعاملی که سبب تقویت حاکمان جائر شود، حرام و ممنوع است. بنا به گزارش‌های تاریخی عالمانی شیعه به تعامل با دولت آل‌بویه روی آوردند. از آنجا که فهم دقیق مسائل تاریخی بدون بررسی تحلیلی و تبیین علل اجتماعی ممکن نیست؛ لذا این مقاله به بررسی علل اجتماعی تعامل علمای شیعه با دولت آل‌بویه می‌پردازد. سؤال مقاله آن است که علل اجتماعی تعامل و همکاری علمای شیعه با امیران آل‌بویه چه بوده‌است؟ فرضیه مقاله این است که علل متعددی مانند تأکید اسلام بر تعاون و تعامل، پیشبرد اهداف مذهبی، جلوگیری از انزوا و طرد و سرکوب شیعیان از جامعه، سبب تعامل علمای شیعه با دولت آل‌بویه شد. از طرفی تعامل و تعاون به عنوان یک ارزش اخلاقی و شیوه رفتار و کردار در مجموعه اندیشه اسلامی جایگاه والایی دارد و به عنوان یکی از اصول کشور‌داری و مشخصه‌های دولت آل‌بویه مطرح است. پایبندی به همین ارزش اخلاقی موجب تعامل دولت آل‌بویه با علمای شیعه شد. از این‌رو علمای شیعه نیز به تعامل با آل‌بویه روی آوردند. این تحقیق با بهره‌‌گیری از روش تحلیلی - تاریخی، به بررسی علل اجتماعی تعامل علمای شیعه با دولت آل‎‌بویه پرداخته است.

 
واژه‌های کلیدی: آل‌بویه، تعامل، تعاون، حاکمان جائر، فقهای شیعه.
متن کامل [PDF 352 kb]   (۴۳۶ دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/7/3 | پذیرش: 1401/9/10
فهرست منابع
۱. قرآن کریم.
۲. ابن تغری بردی، النجوم الزاهره، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م.
۳. ابن حجر عسقلانی، الاصابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵.
۴. ابن‌‌اثیر (۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م)، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۹۶۵م.
۵. ابن‌جوزی، المنتظم، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م.
۶. ابن‌طاووس، علی بن موسی، فرج المهموم، قم، دارالذخائر، ۱۳۶۸ش.
۷. ابن‌عِماد حنبلی، شذرات الذهب، بیروت، دار ابن‌‌کثیر، ۱۹۸۹م.
۸. ابن‌کثیر، اسماعیل، البدایه والنهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷.
۹. امینی، محمد هادی، الشریف الرضی، تهران، بنیاد نهج البلاغه، ۱۳۶۶ش.
۱۰. اندیشه‌های شیخ طوسی، جمعی از نویسندگان، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۵۴ش.
۱۱. بازورث و دیگران، سلجوقیان، ترجمه یعقوب آژند، تهران، مولی، ۱۳۸۰ش.
۱۲. بحرانی، شیخ یوسف بن احمد، الحدائق الناضره، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۰۵.
۱۳. بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷.
۱۴. بلعمی، ابوعلی، تاریخ بلعمی، تهران، زوار، ۱۳۹۹ش.
۱۵. تقوی‌سنگدهی، سیده لیلا، «بررسی تعامل فکری و سیاسی شیخ مفید با حاکمان آل‌بویه»، پژوهشنامه تاریخ، دوره۷، ش۲۷، ۱۳۹۱ش، ص۲۱-۴۶.
۱۶. تنکابنی، میرزا محمد، قصص العلما، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
۱۷. تهرانی، آقا‌بزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، تهران، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بی‌تا.
۱۸. جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران تا طلوع دولت صفوی، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش.
۱۹. حسن‌زاده، اسماعیل، «سیاست در اندیشه و رفتار فقیهان شیعی»، ش۲،تهران، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ش۲، تابستان، ۱۳۸۶ش، ص۳۹-۶۹.
۲۰. حسنی نسب، مرتضی، «همکاری با سلاطین در اندیشه علمای امامیه»، دولت پژوهی، ش۵، پاییز، ۱۳۹۸ش، ص۵۵-۷۹.
۲۱. حموی، شهاب ‌الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله‌، معجم الادباء، بیروت، دارالمعارف، بی‌تا.
۲۲. خضری، سیّد احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی، تهران، سمت، ۱۳۸۲ش.
۲۳. خلیل‌جر، فرهنگ لاروس، ترجمه سیّد محمد طبیبیان، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۲ش.
۲۴. دوانی، علی، مفاخر اسلام، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۳ش.
۲۵. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۸۵ش.
۲۶. ‌رضی، محمد بن الحسین، نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، انتشارات الهادی، ۱۳۹۲ش.
۲۷. سالاریه، صفورا، «اندیشه سیاسی سید مرتضی در تعامل با حکومت آل‌بویه»، نشریه حکومت اسلامی، ش۲، تابستان، ۱۳۹۷، ص۱۶۹-۱۸۹.
۲۸. السیف، توفیق، نظریه السلطه فی الفقه الشیعی، بیروت، مرکزالثقافی فی العربی، ۲۰۰۲م.
۲۹. شریف مرتضی، علی بن الحسین، رسائل الشریف المرتضی، قم، دارالقران الکریم، ۱۴۰۵.
۳۰. شریف رازی، شیخ محمد، تذکره المقابر فی احوال المفاخر، قم، نشر مکتب الزهرا، بی‌تا.
۳۱. شیبی، مصطفی کامل، تصوف و تشیع، تهران، امیرکبیر، ۱۳۵۹ش.
۳۲. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الخصال، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش.
۳۳. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، دارالشریف، ۱۴۰۶.
۳۴. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، علل الشرایع، قم، المکتبه الحیدریه، ۱۳۸۵ش.
۳۵. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، کمال‌الدین و اتمام‌النعمه، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۲ش.
۳۶. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۱ق.
۳۷. طاهری، سید مهدی، «رابطه علماء شیعه با حکومت در ادوار مختلف تاریخ ایران»، فروغ وحدت، ش۲۰، تابستان، ۱۳۸۹ش، ص۲۵-۳۵.
۳۸. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی، اختیار معرفه‌الرجال، مشهد، دانشکده الهیات، ۱۳۴۸ش.
۳۹. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی، الغیبه، قم، مؤسسه معارف اسلامی، بی‌تا.
۴۰. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی، النهایه، بیروت، دارالکتب العربی، ۱۴۰۷.
۴۱. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی، تهذیب الاحکام، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۴۱۷.
۴۲. عاملی، حرّ بن محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۵.
۴۳. عمری، نجم‌الدین، المجدی فی انساب الطالبین، قم، مکتبه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۲۲.
۴۴. عنایت، حمید، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، تهران، انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۲ش.
۴۵. فرای، ریچارد نلسون، بخارا دستآورد قرون وسطی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر، ۱۳۴۸ش.
۴۶. قزوینی رازی، عبد الجلیل، النقض، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۸ش.
۴۷. قمی، حاج شیخ عباس، سفینه البحار، بیروت، دار التعاریف، ۱۴۰۱ق.
۴۸. کرمر، جوئل، احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه، تهران، نشر دانشگاهی، ۱۳۷۵ش.
۴۹. کریمی ‌زنجانی‌اصل، محمد، امامیه و سیاست، تهران، نشر نی، ۱۳۸۰ش.
۵۰. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار‌الکتب الإسلامیه، ۱۴۰۷.
۵۱. لمبتون، آن.کی.اس، تاریخ ایران کمبریج (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش.
۵۲. مادلونگ، ویلفرد، اخبار ائمه الزیدیه، بیروت، دارالنشر، ۱۹۸۷م.
۵۳. متز، آدام، تمدن اسلامی در قرن چهارم، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.
۵۴. محی‌الدین، عبدالرزاق، شخصیت ادبی سیّد مرتضی، ترجمه جواد محدثی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۷۳ش.
۵۵. مختاری، رضا، سیمای فرزانگان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ۱۳۷۱ش.
۵۶. مظفر، محمدرضا، تاریخ شیعه، ترجمه سیّد محمد باقر حجتی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۶ش.
۵۷. مفید، محمد بن محمد، الفصول‌المختاره، قم، المؤتمر‌العالمی للشیخ المفید، ۱۴۱۳.
۵۸. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، قم، جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه، بی‌تا.
۵۹. مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، موسسه النشر اسلامی، ۱۴۱۰.
۶۰. مفید، محمد بن محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، گنکره شیخ مفید، ۱۴۱۱.
۶۱. مکدرموت، مارتین، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد آرام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش.
۶۲. موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، تهران، مکتبه اسماعیلیان، ۱۳۹۱ش.
۶۳. نوری، هادی،« الگوی رابطه دین و دولت در عهد آل‌بویه»، جامعه شناسی، تهران، شماره۱، ۱۳۹۹ش، ص۱۲۲-۱۸۹.
۶۴. یحیایی، رجبعلی، «روابط علمای شیعه و دولت آل‌بویه»، راهنما: سیدهاشم آقاجری، گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ۱۳۷۷ش.
۶۵. یافعی، أبو محمد، مرآه الجنان، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۷م.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

kazemirad M, montazerolghaem A, pirmoradian M. Historical clarification of continuity and development in the social interactions of Shīʿite scholars and Buyid dynasty Amirs. islamhistory 2022; 1 (47) :57-78
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1348-fa.html

کاظمی راد موسی، منتظرالقائم اصغر، پیرمرادیان مصطفی. تبیین تاریخی تداوم و تحول در تعاملات اجتماعی عالمان شیعی و امیران آل‌بویه. پژوهشنامه تاریخ اسلام. ۱۴۰۱; ۱ (۴۷) :۵۷-۷۸

URL: http://journal.isihistory.ir/article-۱-۱۳۴۸-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 47 - ( پاییز 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4700