بررسی و تحلیل واگرایی امام سجاد(ع) با قیام توابین
دکتر سعید حلاجی‌مفرد
دکتر علی الهامی
چکیده
قیام توابین، از قیام‌های شیعی بود که به‌هدف خون‌خواهی سیدالشهدا(ع) و احقاق حق اهل‌بیت انجام گرفت. با این وجود سخنی از امام سجاد(ع) در تأیید یا رد آن ثبت نشده است. بررسی نگرش حضرت به این قیام و مشروعیت آن می‌تواند در زمینه‌های تاریخی، کلامی و فقهی، قدم مهمی درشناخت مکتب تشیع بردارد. تفکیک سه مقوله همراهی، تأیید و رضایت در شناخت موضع حضرت دراین‌باره ضروری است. این مقاله با واکاوی دو فرضیه رضایت و عدم رضایت حضرت (با فرض مخالفت با اصل قیام یا عدم شایستگی توابین) به‌دنبال پاسخ به این سؤال است که چرا ایشان سخنی در تأیید یا رد این قیام ابراز نداشته‌اند؟ پژوهش حاضر ضمن استفاده از منابع معتبر تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی مشخصه‌های قیام توابین در زمینه اهداف، رهبران، نیروی انسانی و راهبرد نظامی آنها و نیز واکاوی سیره و کلام امام حول محورهای جهاد، تقیه و رویکردهای سیاسی و دینی حضرت، عوامل محتمل در اتخاذ رویه سکوت توسط حضرت را مورد بررسی قرار داده و تقویت روحیه سیاسی شیعیان و نیز تغییر اولویت خط امامت از رهبری سیاسی به «مرجعیت دینی» را مهم‌ترین عوامل اتخاذ رویه سکوت در قبال قیام‌های شیعی می‌داند.
کلیدواژه‌ها: امام سجاد(ع)، قیام، توابین، مشروعیت، جهاد، تقیه، مرجعیت دینی، شیعه.
|