۶ نتیجه برای اندلس
محمدرضا شهیدی پاک،
دوره ۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۰ )
چکیده
انحطاط دولت‌های غرب خلافت اسلامی و سقوط آندلس، مهمترین پدیده دوره‌های میانه (قرون وسطا) در سراسر معارف اسلامی و مسیحی است که محققان همچنان بدان می‌پردازند؛ چنان‌که توجه به علل آن، ابن‌خلدون را که خود شاهد روی‌داد بود، به نوشتن مقدمه برانگیخت. از ویژگی‌های مهم روی‌داد سقوط آندلس، جایگاه آن در درازنای تاریخ غرب خلافت اسلامی و روابط آن با دولت‌های اروپایی است. شناخت علل این سقوط، مهمترین بنیاد نظری در «غرب‌شناسی» به شمار می‌رود. این علل در قالب جُنگی از روی‌دادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی آرام آرام زمینه سقوط آندلس را فراهم آوردند. دغدغه این پژوهش، سنجش درستیِ نظریه ابن‌خلدون درباره توجیه علت سقوط است. با بررسی تاریخی آن علل می‌توان دریافت که سقوط آندلس از فرآیندی پیش‌نهادی ابن‌خلدون بیرون می‌ماند. از دیگر ویژگی‌های مهم بررسی این حادثه از دید تاریخ‌نگاری، توجه به نخستین نمونه تاریخ‌نگاری تحلیلی در تاریخ تاریخ‌نگاری اسلامی است.
سید محمد موسوی،
دوره ۱، شماره ۱۵ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
سیدمحمد موسوی*
چکیده
امویان اندلس از ۱۳۸ تا ۴۲۲ هجری قمری، با فراز و فرودهایی، بر آن سرزمین فرمان راندند. عبدالرحمن بن‌معاویه بن‌هشام بن‌حکم موجودیت خود را در آن سرزمین اعلام کرد (۱۳۸ ق) و شانزده نفر پس از او در سالیان درازی، بر این سامان حکم راندند که آخرینشان، هشام بن‌محمّد بن‌عبدالملک بن‌عبدالرّحمان بود. آنان از سویی با خلافت عباسی و از سوی دیگر، با خلافت فاطمی نمیساختند و برای ماندگاری در صحنه سیاسی و حفظ اقتدارشان، از همه ابزارهای سیاسی، مذهبی و فرهنگی بهره می‌بردند.
قاضیان از آغاز دوره حکومت امویان اندلس، از میان فقیهان آشنا به مبانی دین و شیوه اجرای احکام گزینش می‌شدند و یک فقیه، رئیس آنان بود که او را حاکم برمیگزید و همه کارها را در این زمینه، به او وامیگذارد. این نوشتار به نقش، کارها وساختار نهاد قضاوت در دوره حکومت امویان اندلس در بازه زمانی یاد شده می‌پردازد و بر پایه منابع تاریخی در این‌باره، گزارش‌هایی عرضه می‌کند.
[۱]. تاریخ دریافت ۱۲/۰۳/۹۳؛ تاریخ پذیرش ۰۵/۰۸/۹۳.
* مربی دانشگاه امام صادق(ع)، گروه معارف، تهران، ایران. Mousavee۶۷@yahoo.com
سپیده طبری کوچکسرایی، یونس فرهمند، هادی عالم زاده،
دوره ۱، شماره ۴۰ - ( ۱۰-۱۳۹۹ )
چکیده
دادوستد بردگان که از دیرباز در غرب اروپا معمول بود، پس از فتح اندلس در دهه پایانی سده اول هجری، توسط مسلمانان تداوم یافت. در این میان بردگانی از نواحی شمالی اسپانیا، به‌ویژه سرزمین‌های اسلاوی، به بازارهای اندلس وارد شدند. این بردگان که در منابع اسلامیِ سده‌های میانه به «صقالبه» معروفند، اغلب توسط تجار یهودی خریداری و به اندلس در غرب جهان اسلام انتقال مییافتند. پرسش اصلی مقاله این است که خاستگاه اولیه و پراکندگی جغرافیایی صقالبه کجا بود و آنها چگونه به جامعه اندلس راه یافتند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد صقالبه گروهی از اقوام سفیدپوست ساکن در اروپای شرقی و مرکزی بودند که به صورت برده وارد اندلس شده‌بودند. حاکمان اموی اندلس نیز که از رقابتهای قومی و قبیله‌ای بربرها و عرب‌ها به تنگ آمده بودند، از این فرصت برای تداوم حکومت خود در اندلس بهره جستند. از اینرو دادوستد بردگان صقلابی هرسه ضلع مثلثِ این انتقال، یعنی بردگان، تاجران یهودی و حاکمان اموی را منتفع می‌ساخت.
سپیده طبری کوچکسرایی، یونس فرهمند، هادی عالم زاده،
دوره ۱، شماره ۴۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
صقالبه در زمان امویان اندلس (حک. ۱۳۸-۴۲۱) درحالی به این سرزمین راه یافتند که حکومت اموی از رقابتهای میان اقوام عرب و بربر و کشمکشهای پیوسته آنان با یکدیگر سخت ناخشنود بود. از اینرو امویان درصدد برآمدند تا با جذب صقلبیها و پیوند دادن آنها به دربار از توان آنها برای ایجاد تعادل و توازن قدرت در جامعه و تداوم سلطنت بهره گیرند. این پژوهش، پس از بررسی وضع بردگان و خواجگان صقلابی، در پی پاسخ به این پرسش است که این غلامان در تغییر سرنوشت حکومت اموی و انتقال آن به عامریان چه نقشی داشتند؟ بررسیها نشان می‌دهد که این بردگان پس از «اختگی» به استخدام حرم‌سراها و قصرهای خلفا درمیآمدند و به دلیل ارتباط نزدیک با حاکمان، امرا و کارگزاران حکومتی، بر جزئیات اسرار دولت دست مییافتند. از اینرو امکان مداخله در مناسبات قدرت برایشان فراهم میشد و لذا در برکشیدن عامریان و تضعیف دولت اموی در اندلس نقشی مؤثری داشتند.
میلاد صادقی،
دوره ۱، شماره ۴۴ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
تاریخ عرب و تاریخ گوت، بهقلم اسقف برجسته اسپانیایی، رودریگو خمینز دی رادا، از برجسته‌ترین آثار تاریخی قرون‌وسطی به شمار می‌آیند. تاریخ عرب به سبب توجه به تاریخ اسلام، اولین اثر غربی درباره تاریخ اسلام است که موجب اهمیت خمینز در میان مورخان شد. پرسش اصلی مقاله این است که منابع اسلامی چقدر بر تاریخ‌های نوشته شده در اسپانیای قرون وسطی تأثیر گذاشته است؟ این مقاله درصدد است تا با بررسی تطبیقی آثار رودریگو و متون اسلامی به میزان اتکای رودریگو بر منابع اسلامی پی ببرد. تاریخ گوت نیز درباره حمله اعراب به اسپانیا نکاتی جالب دارد که در تصحیح اطلاعات اروپای قرون‌وسطی درباره چگونگی سقوط اسپانیا کمک بسیاری کرد. اطلاعات هر دو اثر رودریگو درباره وقایع مشرق زمین و جهان اسلام تا قرن سیزدهم میلادی به‌طور شگفت‌آوری با اطلاعات کلیشه‌ای موجود در تواریخ لاتین پیش از خود تفاوت دارد و دربردارنده نکته‌های جدید و مهمی است.
علی رضا روحی،
دوره ۱، شماره ۴۷ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
حکم بن عبدالرحمن ملقب به المستنصربالله (حک. ۳۵۰-۳۶۶)، از خلفای امویِ اندلس است که به امور علمی توجه ویژه‌ای داشت. حکم که خود دانشمند بود، در حمایت از علم و دانش، جذب دانشمندان، تشویقِ آنان به رحله‌های علمی و تألیف آثار تلاش‌های بسیاری کرد. او همچنین به خرید کتاب، تجهیز و توسعه کتابخانه قصر اهتمام بسیار داشت. حکم با تسامح و تساهل نسبت به علمای مذاهب، نحله‌ها و ادیان موجب شد تا رونق علمی فزاینده‌ای در بین علما و مکاتب مختلف شکل گیرد. پرسش اصلی پژوهش این است که عملکرد حکم المستنصر در حمایت از علم و دانش چگونه بود و این حمایت‌ها چه اندازه بر رشد و ارتقاء علمی اندلس تأثیر گذاشت؟ این مقاله با استفاده از شیوه کتابخانه‌ای و به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی تلاش‌های حکم در زمینه اعتلای علوم پرداخته و تأثیر این حمایت‌ها را در رشد و ارتقاء علمیِ اندلس نشان داده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در نتیجه اقدامات حکم، اندلس از جایگاه والایی در عرصه علوم به‌ویژه شعر و ادبیات، فقه مالکی، انساب، حدیث و برخی علوم طبیعی برخوردار شد؛ تکاپوهای وسیعِ علمی به وجود آمد و آثار متعددی تألیف شد و همچنین مهمترین و غنی‌ترین کتابخانه در غرب جهان اسلام در قرطبه شکل گرفت.
(2).jpg)
(1).jpg)
