۴ نتیجه برای وقف
فاطمه اورجی، علی اصغر چاهیان بروجنی،
دوره ۱، شماره ۳۲ - ( ۱۰-۱۳۹۷ )
چکیده
در سدۀ چهارم هجری و با استقرار حکومت آل بویه در نیمۀ غربی ایران، از نهادهای اجتماعی و شهری حمایت شد. این نهادهای اجتماعی عمدتاً در قالب مراکز علمی (دارالعلم‌ها و کتاب‌خانه‌ها) و بیمارستان‌ها در جهت ارائۀ خدمات درمانی و آموزشی و بر پایۀ وقف در شهرها شکل می‌گرفتند. این پژوهش با روش مطالعۀ تاریخی سعی دارد تا ضمن بازکاوی نقش وقف در شکل‌گیری و پایداری نهادهای مزبور، عوامل مؤثر بر فراز و فرود وقفیات دورۀ بویهیان را در بستر تحولات تاریخی بررسی و کاوش کند.
نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که موقوفات نهادهای عصر آل بویه منبع مالی پایداری برای آنها ایجاد کرد و زمینه‌‌های پیشرفت را در این دوره فراهم آورد. اما پس از پایان سیطرۀ سیاسی آل بویه، به‌بهانۀ جهتگیری شیعی دارالعلم‌ها و کتاب‌خانه‌ها، موقوفات وابسته به آنها در جریان رخدادهای تاریخی با آسیب مواجه شدند و درنتیجه، فعالیت آنها با افول مواجه شد. اگرچه وقفیات مرتبط با بیمارستان‌ها بعضاً حتی تا اواخر دورۀ ایلخانان همچنان پایدار ماندند. وجود حکومتهای نیمه‌مستقل و محلی، همچون اتابکان فارس، در برخی شهرها به دوام موقوفات درمانی بویهیان یاری رسانید.
هادی بیاتی، عباس قدیمی قیداری،
دوره ۱، شماره ۳۹ - ( ۷-۱۳۹۹ )
چکیده
وقف از برترین و پردوام‌ترین مظاهر نیکوکاری به مردم و کمک به طبقات پایین جامعه از جمله تهی‌دستان است. بدون تردید از درخشان‌ترین کارهای نیک دوره صفوی توسعه وقف است. واقفان که بیشتر از طبقات قدرتمند و هیئت حاکمه جامعه بودند، اغلب به دنبال زدودن فقر از چهره جامعه و تعامل با طبقه تهی‌دست بوده‌اند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که وقف چه تأثیری بر زندگی تهی‌دستان جامعه ایران دوره صفوی داشته است؟ واقفان در تعامل با تهی‌دستان جامعه ایرانی در دوره صفوی چه اهدافی را دنبال می‌کردند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که وقف بر زندگی تهی‌دستان این دوره تأثیر مثبتی داشت. وقف از یک‌سو از تهی‌دستان حمایت می‌کرد و از دیگرسو به سبب نشان دادن تصویری موجه از واقفان، موجب تشویق مردم به انجام این سنت می‌شده‌است. واقفان در دوره صفوی اغلب برای به‌دست آوردن دعای خیر تهی‌دستان، کسب رضای خداوند، نشان دادن چهره موجه به‌عنوان پادشاهی مسلمان و خیرخواه، اموالی را برای کمک به تهی‌دستان وقف می‌کردند.
محمد کشاورز (بیضایی)،
دوره ۱، شماره ۴۲ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
حکومت محلی اتابکان فارس (سلغریان)، با وجود کوچکی قلمرو، از حیث آموزشی و فرهنگی، درخشان و پرتحرک بود. محققان غالباً به رویکردهای سیاسی و اقتصادی حاکمان این سلسله پرداخته و به کارکردهای مهم نهادهای آموزشی آن دوره چندان توجهی نکرده‌اند. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی در صدد پاسخ به این سؤال است که جایگاه و کارکرد نهادهای آموزشی فارس در دوره اتابکان چگونه بوده‌است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کارکردهای آموزشی، پرورشی، مشروعیت‌زا و وقف‌محورانه نهادهای آموزشی اتابکان فارس، در توسعه و گسترش علوم عقلی و نقلی، درآمدزایی برای کادر آموزشی و شکوفایی فرهنگی و اجتماعی فارس در آن دوره تأثیرگذار بوده‌است. امنیت و رفاه نسبی، سیاست حاکمان سلغری در برابر یورش مغولان، ساخت مراکز و نهادهای آموزشی مانند مدارس، رباط‌ها، مساجد، دارالشفاها، خانقاه‌ها و جذب دانشمندان و هنرمندان موجب شکوفایی فرهنگی فارس در دوره سلغریان شده‌است.
علیرضا کریمی، علی‌اصغر چاهیان بروجنی،
دوره ۱، شماره ۴۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
پس از تمرکز سیاسی ایران در دوره ایلخانی، تجارت در قلمرو ایران رونق گرفت. برای رونق و تسهیل بیشتر تجارت لازم بود تا زیر ساخت‌های سفر، امکانات رفاهی و تأسیسات بین راهی ایجاد شود. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش است که چه عواملی بر رشد تأسیسات بین راهی و افزایش رفاه مسافران در دوره ایلخانی مؤثر بود؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ایلخانان با اعمال حاکمیت بر سرتاسر قلمروی خویش موجب برقراری امنیت در راهها شدند. همچنین آنها با مشارکت بزرگان و وابستگان درباری و با ترویج امر خیر و وقف، به زیر ساخت راهها توجه کردند. ازاین‌رو امور خیریه نقش بسزایی در رونق این زیر ساخت‌ها داشت. از سوی دیگر عبور راهها از قلمرو سیاسی حکومتهای محلی و فعالیت طریقت‌های عرفانی در مسیر راهها، زمینه‌ساز رشدِ تأسیسات بین راهی و افزایش سطح رفاه مسافران در تأسیسات بین راهی در عصر ایلخانی شد.
(2).jpg)
(1).jpg)
