سجاد دادفر، نورالدین نعمتی،
دوره ۱، شماره ۹ - ( ۱-۱۳۹۲ )
چکیده
سجاد دادفر*
نورالدین نعمتی**
چکیده
قیام ۱۹۲۰ یا انقلابی که به «ثوره العشرین» معروف شد، از روی‌دادهای مهم تاریخ معاصر عراق است. این قیام واکنشی در برابر دولت استعماری انگلستان در عراق پس از جنگ جهانی اول و تلاشی برای تأسیس دولت اسلامی مستقل شیعی یا دست‌کم نامتعهد به غرب بود. شیعیان این کشور، پس از «اشغال شدن» کشورشان، به رهبری مراجع و روحانیانی که بیشتر ایرانی بودند، قیام گسترده‌ای در برابر اشغال‌گران سازمان دادند. این قیام به استقلال کامل عراق نیانجامید، اما در شکست سیاست‌های دولت استعماری انگلیس و پیدایی نخستین حکومت ملی در عراق بسیار تأثیر گذارد. چگونگی شکل‌گیری این قیام و چیستیِ سرچشمه‌ها و پی‌آمدهایش و چگونگی تأثیرگذاری مراجع ایرانی ساکن عتبات در رهبری آن قیام، مهم‌ترین مسائل مطرح در این مقاله‌اند. اینکه کم‌تجربگی سیاسی محلی در این قیام و چیرگی گستردۀ بریتانیا بر سیاست‌های منطقه، به ناتوانی و عقیم ماندن قیام انجامید، مفروض است.
* استادیار دانشگاه رازی، گروه تاریخ، کرمان، ایران.sajaddadfar@yahoo.com
** استادیار دانشگاه تهران، گروه تاریخ، تهران، ایران. nemati۴۰۳@yahoo.com
سید مسعود سید بنکدار، شهرزاد محمدی آئین،
دوره ۱، شماره ۲۳ - ( ۷-۱۳۹۵ )
چکیده
در سال۱۳۳۰ق/۱۲۹۱ش روسیه تزاری به حرم مطهر امام رضا۷ تعرض کرد. این اقدام متجاوزانه تعدی علنی و عمدی به حقوق و احساسات مذهبی ملت ایران بود و پیامدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زیادی به همراه داشت. این تحقیق به دنبال پاسخ‌گویی به پرسش‌های ذیل است. چرا حکومت مرکزی از ایجاد آشوب جلوگیری نکرد؟ مقدار خسارات وارده به حرم مطهر چقدر بود؟ اهداف روس‌ها از ایجاد این بحران چه بود؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ضعف دولت مرکزی در مقابل روس‌ها و همدستی حاکم و رئیس نظمیه مشهد و متولی آستانه با آنها موجب شد که دولت نتواند از ایجاد این بحران جلوگیری کند. هدف روس‌ها از ایجاد این آشوب، نمایش ضعف حاکم محلی و دولت مرکزی در برقراری نظم و امنیت و ایجاد جو ترس و وحشت به منظور عقب نشینی مشروطه خواهان و براندازی نظام مشروطه بود. در این ماجرا مقادیری از اموال حرم مفقود و تخریب شد و شماری از مردم زخمی و کشته شدند. روش تحقیق در این مقاله به صورت کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد و تطبیق و تحلیل منابع موجود، بوده است. بیشتر اسناد استفاده شده در این مقاله، متعلق به آرشیو اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، مشهور به اِستادوخ(estādux) است. اسناد مذکور برای نخستین بار جهت پژوهش از آرشیو استخراج و استفاده شده است.
(2).jpg)
(1).jpg)
