[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: جستجو در مقالات منتشر شده ::
۴ نتیجه برای سلطنت

خدیجه عالمی،
دوره ۱، شماره ۸ - ( ۱۰-۱۳۹۱ )
چکیده

معاویه و بازتعریف سیره خلیفه به سبک کسرایی و قیصری[۱]

خدیجه عالمی[۲]

چکیده

همزمان با آغاز خلافت علی(ع)، معاویه به عنوان فرماندار شام با هدف کسب قدرت و خلافت رویاروی آن حضرت قرار گرفت. بدین منظور از روش‌های متعددی برای آماده‌سازی اندیشه و اذهان مردم نسبت به خلافت خویش استفاده کرد. کشته شدن عثمان و جابجایی قدرت و بالا گرفتن تنش‌های متعدد سیاسی و فرهنگی فرصت لازم را در اختیار معاویه برای تثبیت قدرت و خویش داد. طراحی ویژه در ساختار حکومت و اتخاذ انواع تدابیر فرهنگی و اجتماعی کاربست شیوه جدیدی در ساختار خلافت و مرجعیت وی را از عملکردهای اسلامی‌دور کرد. از این پس مرزبندی‌های قومی، قبیله‌ای و ساخت اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی تغییر یافت و ارزش‌های قبیله‌ای جایگزین هنجارهای اسلامی‌گردید. این نوشتار در صدد است تا بدین مسأله بپردازد که: معاویه در راستای بازتعریف سیره خلیفه به سبک کسرایی و قیصری از چه روش‌ها و اقداماتی استفاده کرد؟ در پاسخ به مسألۀ مذکور، این فرضیه مطرح است: معاویه از طریق حصر فرهنگی و محدودیت ارائۀ آموزه‌های اسلامی‌در سرزمین شام، ساخت و ترویج احادیث جعلی، بهره‌برداری از شخصیت‌های اجتماعی، اعطای مقام و منصب، بذل و بخشش و اتخاذ مظاهر پادشاهی به تقویت الگوی نظام قبیله‌ای و جایگزین کردن سلطنت به سبک کسرایی و قیصری در سیره خلفای پیشین پرداخت.

 

[۱]. تاریخ دریافت /۸/۹۰، تاریخ پذیرش۳۱۸/۶/۹۱.

[۲]. استادیار دانشگاه تهران، گروه تاریخ، تهران، ایران.alemi۱۹۰۰@yahoo.com


حسین آبادیان، محمد بی طرفان،
دوره ۱، شماره ۱۰ - ( ۴-۱۳۹۲ )
چکیده

تحلیل مبانی مشروعیت و نامشروعیت
نهاد سلطنت از دیدگاه علمای عصر صفوی
[۱]

حسین آبادیان[۲]
محمد بی‌طرفان[۳]

چکیده

پیدایی حکومت صفوی به پشتوانه تشیع اثناعشری، زمینه‌هایی برای گسترش و رسمی شدن این مذهب در ایران فراهم آورد. دیدگاه علمای شیعه درباره حکومت در دوره غیبت در این دوره بسیار مهم بود؛ یعنی بحث مشروعیت سیاسی و دینی شاهان صفوی از مسائل کانونی اندیشه‌های علمای شیعه به شمار می‌رفت؛ چنان‌که به اعتراض‌ها و گاهی جنبش‌هایی در برابر حکومت صفوی دست زدند. هدف اصلی این مقاله، بررسی علل و عوامل فکری و نظری این اعتراض‌ها و جنبش‌هاست. به‌رغم پرداختن بسیاری از پژوهش‌ها به موضوع تعامل علما با حکومت صفوی، بدین موضوع کم‌تر اشارتی رفته است. روش تحقیق این مقاله تحلیل محتوای منابع و مآخذ عصر صفوی و سفرنامه‌های اروپاییان در این دوره تاریخی است.

 

[۱]. تاریخ دریافت: ۲۴/۷/۱۳۹۱ تاریخ پذیرش: ۱۵/۹/۱۳۹۱

[۲]. دانشیار دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی قزوین(ره)، گروه تاریخ، قزوین، ایران. hoabadian@yahoo.com

[۳]. دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. std_mbitarafan@khu.ac.ir


محمدامیر احمدزاده،
دوره ۱، شماره ۱۵ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده

کنش‌های فکری گفتمان تشیع
در رویارویی با بحران نوگرایی ایران دوره مشروطه
[۱]

محمدامیر احمدزاده*

چکیده

تحولات بیرونی مؤثر در ایران، افزون بر کاهش یک‌پارچگی فکری سلطنت مطلقه قاجار، به پیدایی دوره‌ای از مواجهه اندیشه تشیع با مؤلفه‌های تازه و بازاندیشی کنش‌گران مذهبی درباره عرضه راه‌کار برای رفع بحران نوگرایی انجامید. چنین وضعی به‌ویژه در آستانه عصر مشروطه و دهه پس از آن، موجب پویایی اندیشه‌ سیاسی و ارائه راه‌کارهایی در قالب نگارش رساله‌های سیاسی عالمان شیعه شد. مسئله پژوهش این است که آیا دگرگونی فکری این دوره از علما، تحولی «پارادایمی» بود یا در چارچوب تغییر روی‌کرد آنان در اوضاع بحران تفسیرپذیر است؟ این پژوهش با روش تحلیل گفتمان و تطبیق مفاهیم گفتمان دینی عالمان شیعی بر مفاهیم نوپدید در آن عصر جدید، استنتاج می‌کند که عالمان شیعه در آستانه عصر مشروطیت با حفظ اصول پارادایمی خود به تحول گفتمانی پرداختند و پس از مواجهه با بحران برآمده از حضور گفتمان نوگرایی، دو گفتمان مشروطه و مشروعه را طرح کردند. پیروان هر یک از
این دو روی‌کرد، بر پایه منابع پربار تشیع و اجتهاد و تفسیر در این‌باره، کوشیدند که
در رویارویی با مفاهیم جدید و گفتمان تازه، تفسیرهای دینی رقیبی عرضه کنند
که حاصلش پویایی مکتب تشیع و جهش فکری ـ فرهنگی ایرانیان در آن اوضاع
و احوال بود و عامل محرّک وقوع انقلاب مشروطه و پیدایی کنش فکری ـ اجتماعی
به شمار می‌رفت کنش‌گران دینی با طرح نظریه بازگشت به اسلام اصیل، بر معانی روزآمد و خوانش‌های دینی تازه از مفاهیم گفتمان دنیای بیرونی، به انگیزه حلّ بحران متمرکز شدند.

 

[۱]. تاریخ دریافت ۰۸/۰۵/۹۳؛ تاریخ پذیرش۱۰/۰۹/۹۳.

* استادیار پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. M.Ahmadzadeh@ihcs.ac.ir


شهناز شعبانی‌پور، عباس احمدوند، سینا فروزش،
دوره ۱، شماره ۳۶ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده

پهلوی اول (حک. ۱۳۰۴ـ۱۳۲۰ش) به دنبال مدرن‌سازی تمام ارکان و اجزای جامعه بود. وقف یکی از اجزای جامعه و مهم‌ترین منبع درآمد روحانیان به شمار می‌آمد. رضاخان با انجام اقداماتی همچون تغییر تولیت اوقاف، تغییر در روش‌های اداره، نظارت، بهره‌برداری و در مواردی، تصرف عین موقوفات، در پی تسلط بر اوقاف بود. با روی‌کارآمدن پهلوی دوم (حک. ۱۳۲۰ـ۱۳۵۷ش)، سیطره بر اوقاف در سطحی کلان‌ و با شتاب بیشتری پی‌گرفته شد. به این ترتیب حکومت پهلوی به تضعیف مالی روحانیان پرداخت و در مقابل روحانیان نیز به مقاومت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در برابر حکومت پهلوی روی آوردند. سوال اصلی پژوهش این است که سیطره حکومت پهلوی بر اوقاف چه تأثیری در روابط علما با حکومت داشته است؟ پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش تاریخی و به شیوه کتابخانه‌ای و اسنادی، بر آن است تا با بررسی متغیر وابسته اوقاف، تصویری جامع از چالش‌های حکومت پهلوی با روحانیان، در عرصه اقتصاد و دگرگونی کارکردهای وقف، ناشی از مدرن‌سازی به دست دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد گسترش سیطره دولت بر اوقاف، کاهش درآمد سالانه حوزه‌های علمیه و ازدست‌رفتن زمین‌های بعضی از علمای صاحب‌زمین در جریان اصلاحات ارضی، سبب محرومیت نسبی اقتصادی و نارضایتی علما شد. این سیاست پهلوی و تنگنای اقتصادی روحانیان موجب موضع‌گیری آنها در مقابل حکومت پهلوی شد. در نهایت به‌نظر می‌رسد اتحاد طیف‌های مختلف روحانیان با دیگر نیروهای اجتماعی، موجب شکل‌گیری انقلاب اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی شد.

صفحه 1 از 1     

پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 40 queries by YEKTAWEB 4700