[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 47 - ( پاییز 1401 ) ::
جلد 1 شماره 47 صفحات 118-99 برگشت به فهرست نسخه ها
تکاپوی مالی و اجتماعی شیوخ صفوی در اداره طریقت و تأسیس صفویه (907-650)
نادر پروین ، فرهاد عمورضایی
چکیده:   (860 مشاهده)
حکومت صفویه (1135-907) حاصل بیش از دو قرن تدارک صبورانه شیوخ صفوی جهت دست‌یابی به قدرت بود. صوفیه تا پیش از دوره شیخ صفی الدین اردبیلی به انزوا و دوری از مراکز قدرت سیاسی روی آوردند. از دوره شیوخ صفوی نوعی دگردیسی در اندیشه شیوخ صفوی رخ داد که از آن می‌توان به ورود تدریجی به سیاست با استفاده از تکاپوهای مالی و اجتماعی یاد کرد. تحقیق حاضر می‌کوشد با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای به این پرسش اساسی پاسخ دهد که مهمترین تکاپوهای مالی و اجتماعی شیوخ صفوی در اداره بلندمدت و پایدار طریقت صفوی چه بوده‌است؟ به نظر می‌رسد که شیوخ صفویه در فرایندی بلندمدت با استفاده از تکاپوهای مالی و اجتماعی مردم محور و غیر رسمی موفق به اداره طریقت و تأسیس حکومت شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شیوخ صفوی از طریق ایجاد پیوند بین مناطق روستایی و عشایری با نهاد شهر و استفاده از ظرفیت‌های مالی این سه نهاد، استفاده بهینه از درآمدهای مربوط به وقف، خمس، زکات و انفال، مدیریت مردم محور طریقت صفوی، تأکید بر لقمه حلال، بهره مالی از جهاد و غزا با کفار شروانشاهی، عنایت و توجه به اقشار ستمدیده و فقیر و بهره‌برداری از معافیت‌های دیوانی و مالیاتی اعطایی از حاکمان وقت، در فرآیندی بلندمدت و صبورانه موفق به تشکیل حکومت صفوی شدند.
 
واژه‌های کلیدی: شیوخ صفوی، صفویان، طریقت صفوی، نظام مالی صفویان.
متن کامل [PDF 312 kb]   (537 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/6/25 | پذیرش: 1401/8/27
فهرست منابع
1. ابن‌بزاز اردبیلی، درویش توکل ابن اسماعیل، صفوه‌الصفا، تصحیح غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات زریاب، 1376ش.
2. ابن‌کربلایی تبریزی، حسین، روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، تصحیح جعفر سلطانی‌القرائی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1344ش.
3. احرار، خواجه عبیدالله، احوال و سخنان خواجه عبیدالله احرار، تحریر میر عبدالاول نیشابوری، تصحیح عارف نوشاهی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1380ش.
4. احمد پاشا، فریدون بیک، منشآت الاسلاطین، تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1274ق.
5. امیری، حکیمه، «تشکیلات مالی حکومت صفویه»، نشریه ایران شناخت، ش18 و 19، پاییز و زمستان، 1379، ص173-148. Doi:10.23112/JHR.1999.21567.2134
6. امینی هروی، امیرصدرالدین، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383.
7. ایو اوغلی، ابوالقاسم حیدر، مجمع الانشاء، تهران، نسخه خطی دانشگاه تهران، بی‌تا.
8. بخاری، صلاح بن مبارک، انیس الطالبین و عده السالکین، تصحیح خلیل ابراهیم صاری اوغلی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383ش.
9. پارسا دوست، منوچهر، شاه اسماعیل اول، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1375ش.
10. تذکره شیخ صفی الدین اردبیلی به تاریخ 949 هجری، نسخه خطی محفوظ در کتابخانه سن پترزبورگ روسیه، ترجمه داود بهلولی، تهران، نشر ادیان، 1388ش.
11. ترکمان، اسکندر‌بیک، تاریخ عالم‌آرای عباسی، تهران، نگاه، 1344ش.
12. جعفریان، رسول، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، قم، حوزه و دانشگاه، 1379ش.
13. جهانگشای خاقان، به کوشش الله دتا مضطر، اسلام آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، 1350ش.
14. حسینی قمی، قاضی احمد، خلاصه التواریخ، تحیح احسان اشراقی، تهران، دانشگاه تهران، 1359ش.
15. خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام الدین الحسینی، حبیب‌السیر، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران، 1323ش.
16. دلاواله، پیترو، سفرنامه پیترو دلاواله (قسمت مربوط به ایران)، ترجمه شعاع الدین شفا، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1381ش.
17. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1377ش.
18. روملو، حسن‌بیک، احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، بابک، 1357ش.
19. زاهدی، ابن‌ابدال، سلسله النسب صفوی، برلین، انتشارات ایرانشهر، 1343ش.
20. زرین‌کوب، عبدالحسین، تصوف ایرانی از منظر تاریخی آن، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران، سخن، 1386ش.
21. زرین‌کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، امیرکبیر، تهران، 1376ش.
22. سانسون، نیکلا، سفرنامه سانسون، وضع کشور شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی، ترجمه نقی تفضلی، تهران، ابن سینا، 1369ش.
23. ساواش، صائم، علوی‌گری در آناتولی در قرن شانزدهم، استانبول، انتشارات وادی، 2002.
24. شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1375ق.
25. شیخ الحکمایی، عمادالدین، فهرست اسناد بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، تهران، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1387ش.
26. صفوی، سید سلمان، شیخ صفی الدین اردبیلی در آیینه عرفان، هنر و سیاست، لندن، انتشارات آکادمی ایران، 1393ش.
27. طهرانی، ابوبکر، تاریخ دیاربکریه، تصحیح فاروق سومر، تهران، طهوری، 1356ش.
28. عالم آرای شاه اسماعیل، تصحیح اصغر منتظر صاحب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1349ش.
29. عالم آرای صفوی، به کوشش یداللّه شکری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1350ش.
30. عبدی، زین العابدین، صریح الملک، نسخه خطی شماره 1342، کتابخانه ملی، 975ق.
31. عقیلی، سید احمد، «نسبت حاکمیت سیاسی و حیات اقتصادی در دوره اول حکومت صفویه»، تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، دوره جدید، ش28، پیاپی 118، زمستان، 1394ش، ص213-172. Doi:10.21108/JHR.2015.21765
32. فلور، ویلم، تاریخ مالی ایران در روزگار صفویان و قاجاریان (1925-1500م)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، توس، 1395ش.
33. قزوینی، یحیی بن عبداللطیف، لب التواریخ، تصحیح میر هاشم محدث، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1386ش.
34. کردعلیوند، پروین، «تحلیل گفتمانی تصوف صفوی از شیخ صفی تا شیخ حیدر، 700-893ق»، تاریخ اسلام، دوره دهم، ش4، مسلسل40، 1388، ص139-167. Doi:10.22033.RJNSQ.2010.327571
35. کسروی، سید احمد، شیخ صفی و تبارش، تهران، انتشارات فردوس، 1323ش.
36. مارینو، سانوتو، سفرنامه‌های ونیزیان در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران، خوارزمی، 1349ش.
37. مازندرانی، عبدالله محمد بن حسن بن کیا، رساله فلکیه، نسخه خطی، تهران، کتابخانه مجلس، شماره 6541، بی‌تا.
38. محبوب فریمانی، الهه و هوشنگ خسروبیگی، «دفاتر مالی در نظام دیوانسالاری عصر صفوی»، تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، سال ششم، ش12، بهار و تابستان، 1395، ص251-221.
39. مزاوی، میشل، پیدایش دولت صفوی، ترجمه یعقوب آژند، تهران، نشر گستره، 1368ش.
40. مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1362ش.
41. معبودی‌فر، ثریا، «نحوه تلفیق شریعت، طریقت و سلطنت از شیخ صفی تا شاه اسماعیل اول»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ، راهنما: رضا شعبانی، دانشگاه شهید بهشتی، 1375ش.
42. موسوی دالینی، جواد و همکاران، «کاربرد اصطلاحات مالی در نظام دیوانی عصر صفویه»، تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، سال بیست و هشتم، دوره جدید، ش37، پیاپی 127، 1397، ص173-150. Doi:10.22109/JHR.2018.22864
43. میرزا سمعیا، محمد سمیع، تذکره الملوک، تصحیح مینورسکی، مقدمه محمد دبیرسیاقی، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، امیرکبیر، 1378ش.
44. ناصح ستوده، منیره، «مبانی نظری و عملی نهضت‌های شیعی ـ صوفی در ایران (قرن 10-7 هجری)»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ، راهنما: حسن حضرتی و حسین ایزدی، دانشگاه اصفهان، 1389ش.
45. همدانی، خواجه رشید الدین فضل الله، مکاتبات رشیدی، تصحیح محمد شفیع، لاهور، 1364ق.
46. هینتس، والتر، تشکیل دولت ملی در ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، نشر کمیسیون معارف، 1346ش.
47. واصفی، زین الدین محمود، بدایع الوقایع، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1349ش.
48. واعظ کاشفی، کمال‌الدین حسین، رشحات عین الحیات فی مناقب مشایخ الطریقه النقشبندیه و آدابهم النبویه و اسرارهم، تصحیح علی اکبر معینیان، تهران، بنیاد نیکوکاری، 1365ش.
49. واله اصفهانی، محمدیوسف، خلد برین(ایران در روزگار صفویان)، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار، 1372ش.
50. یوسفی، حسن، «تحلیلی بر سیادت صفویان بر اساس سند نویافته باستان شناسی»، 17 آذر 1402: Retrieved Nov.12.2023.from http://Iranaian studies.org/fa/news/3445/.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

parvin N, amoorezaei F. The financial and social efforts of Safavid sheikhs in the management of Tariqa and establishment of Safavid (650-907). islamhistory 2022; 1 (47) :99-118
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1302-fa.html

پروین نادر، عمورضایی فرهاد. تکاپوی مالی و اجتماعی شیوخ صفوی در اداره طریقت و تأسیس صفویه (907-650). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1401; 1 (47) :99-118

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1302-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 47 - ( پاییز 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4712