[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشرات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
:: دوره 1، شماره 49 - ( بهار 1402 ) ::
جلد 1 شماره 49 صفحات 82-67 برگشت به فهرست نسخه ها
ردیابی اندیشه‌های خُصَیبی در باورهای فرقه شیخیه با تکیه‌بر کتابِ الهدایه الکبری
علی غلامی دهقی ، امیرحسن مظفری زاد
چکیده:   (436 مشاهده)
اندیشه غلوّ به هویت شیعه آسیب­ زده است. تحلیل میزان نفوذ اندیشه غلوّ در منابع شیعی، نیازمند شناسایی سرچشمه‌های آن در منابع و اندیشه‌ شخصیت‌های مؤثّر این جریان است. یکی از این منابع، کتاب الهدایه الکبری نوشته حسین بن حمدان خصیبی (متوفای358 یا 346) است. این کتاب بر فرقه شیخیه تأثیر قابل توجهی گذاشته است. فرقه شیخیه نیز در به وجود آمدن فرقه‌هایی همچون بابیت و بهائیت تأثیر داشته ­است. بخش قابل توجّهی از مبانی فکری و اعتقادی شیخیه از جمله باور به عالم هورقلیا و رکن رابع، در کتاب الهدایه الکبری قابل ردیابی است؛ این باورها در منابع پیش از آن نیامده است. از این‌رو بررسی اصالت منبع و میزان تأثیر آن در پیدایش تفکرات و فرقه های آسیب رسان به اندیشه اصیل شیعه ضروری به نظر می‌رسد. این نوشتار بر اساس شیوه اسنادی و روش تحلیلی به دنبال بررسی و ردیابی اندیشه‌های خُصَیبی در منابع و باورهای فرقه شیخیه است.

 
واژه‌های کلیدی: حسین بن حمدان خصیبی، رکن رابع، شیخیه، غلوّ، غالیان، الهدایه الکبری، هورقلیا.
متن کامل [PDF 598 kb]   (82 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/2/25 | پذیرش: 1402/5/20
فهرست منابع
1. آقا بزرگ تهرانی، الذریعه إلی تصانیف الشیعه، قم و تهران، اسماعیلیان و کتابخانه اسلامیه، 1408‌.
2. آل طالقانی، محمد حسن، الشیخیه، بیروت، الآمال للمطبوعات، ۱۴۲۰.
3. احسائی، احمد بن زین الدین، شرح الزیاره الجامعه الکبیره، بیروت، دار المفید، ۱۴۲۴- ۲۰۰۳.
4. احسائی، احمد بن زین الدین، «رساله فی جواب الملا محمدحسین الاناری»: Retrieved Apr. 28, 2024, from https://www.alabrar.info/library/A061_M30/f0000#pg_8
5. احسائی، احمد بن زین الدین، «دیوان المراثی و اشعار الشیخ اوحد»: Retrieved Apr. 28, 2024, from https://www.alabrar.info/library/MRS_ALEF/f0004#pg_68
6. احسائی، احمد بن زین الدین، شرح العرشیه، تحقیق صالح احمد، بیروت، مؤسسه البلاغ، ۱۳۸۴–۱۴۲۷.
7. احسائی، احمد بن زین الدین، «الرساله الرشتیه»، Retrieved Apr. 28, 2024, from https://www.alabrar.info/library/ALF104/f0004#pg_136
8. _احسائی، احمد بن زین الدین، «العصمه و الرجعه»: Retrieved Apr. 28, 2024, from https://www.alabrar.info/library/ALF057/f0004#pg_153
9. اکبری، عمیدرضا، و علی عادل زاده، «رمز واره‌های نصیری در کتاب الهدایه الکبری»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، سال 28، شماره 71، بهار و تابستان 1401، ص167-201.
10. انصاری، حسن، «شیخیه میراث دار نصیریه» ۱۹/06/۱۳۹۶: Retrieved Apr. 28, 2024, from https://ansari.kateban.com/post/3378
11. امین، سید محسن، أعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1406.
12. تاکر، ویلیام، «بیان بن سمعان و بیانیه»، ترجمه صادقی مصطفی، طلوع بهار، سال7، ش25، 1387ش، ص125-136.
13. حسینی طهرانی، محمدحسین، روح مجرد، علامه طباطبایی، مشهد، ۱۴۲۷.
14. خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، تحقیق شوقی امین حداد، قم، دار زین العابدین، 1440/2019.
15. خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، بیروت، مؤسسه البلاغ، ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
16. خصیبی، حسین بن حمدان، سلسله التراث العلوی، تحقیق محمد بن علی جلی، لبنان، دار العجل المعرفه و دیار عقل، بی‌تا.
17. دجیلی، عبدالحمید، «مجموع الاعیاد و طریقه الخصیبیه»، مجله المجمع العلمی، عراق، ۱۳۷۵.
18. ذهبی، سید عباس و فریده محرمی، «مظاهر عالم هورقلیا در فلسفه اشراق و مکتب شیخیه»، اندیشه دینی، تابستان، شماره ۳۵، 1389ش، ص73-96.
19. رحمتی، محمدکاظم، «خصیبی حسین بن حمدان جنبلانی»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
20. رحمتی، محمد کاظم، «حسین بن حمدان خصیبی و اهمیت وی در تکوین نصیریه»، هفت آسمان، شماره ۳۰، ۱۳۸۴ش، ص173-207.
21. شفتی بیدآبادی، محمدباقر بن محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها پیرامون عقائد شیخیه (زمینه ساز بابیت)، قم، عطر عترت، ۱۳۸۸ش.
22. شهبازیان، محمد، «تحلیلی بر اسناد روایت اصبغ بن نباته در کتاب‌های الکافی- کمال الدین- الهدایه الکبری»، مطالعات مهدوی، ش49، سال ۱۱، پائیز ۱۳۹۹ش. ص7-44.
23. صفری فروشانی، نعمت الله، «حسین بن حمدان و کتاب الهدایه الکبری»، طلوع، شماره 16، زمستان 1384ش.
24. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، قم، مؤسسه معارف اسلامی، 1411.
25. طوسی، محمد بن حسن، رجال الشیخ الطوسی، قم، جامعه مدرسین، 1415.
26. غالب طویل، محمد امین، تاریخ العلویین، بیروت، دار الأندلس، بی‌تا.
27. فرایمن، آرون، «زندگی نامه حسین بن حمدان خصیبی، بنیانگذار فرقه نُصیری – علوی»، ترجمه محمد حسن محمدی مظفر، هفت آسمان، ش 33، 1386ش، ص137-169.
28. کارشناس، علی، تبیین اعتقادات و احکام فقهی علویان سوریه، قم، زمزم هدایت، 1395ش.
29. کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد و ابوالقاسم کاشانی، لباب الألقاب فی القاب الأطیاب، تهران، کتابفروشی بوذرجمهری مصطفوی، ۱۳۷۸.
30. لواسانی، سید محمد رضا، «رکن رابع»، دانشنامه جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱394ش.
31. لواسانی، سید محمد رضا، «شیخیه»، دانشنامه جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، 1399ش.
32. ماخوس، علی بن سلمان، سلسله التراث العلوی؛ المناظرات و الردود، لبنان، دار لعجل المعرفه و دیار عقل، بی‌تا.
33. مایکل براشر، مایر، «مولفه ایرانی مذهب نصیری»، ترجمه محمدی مظفر، محمد حسن، هفت آسمان، سال9، ش36، 1386ش، ص109-132.
34. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعه لدرر الاخبار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404.
35. نجاری، محمد حسن، شیخیه نقطه آغازین انحراف، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی و شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۹۵ش.
36. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، جامعه مدرسین، 1407.
37. نجفی یزدی، سید محمد، «اعجاز ائمه علیهم السلام و روایات مربوط به آن» (نقد مقاله حسین بن حمدان خصیبی و کتاب الهدایه الکبری)، طلوع، سال پنجم، شماره 18، تابستان، 1385ش، ص121-162.
38. یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، 1995.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Gholami Dehaghi A, Mozafarizad A. Tracing Al-Khoṣaybi's thoughts in the beliefs of the Shaykhism sect by relying on the book Al-Hidāya al-kubrā. islamhistory 2023; 1 (49) :67-82
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1384-fa.html

غلامی دهقی علی، مظفری زاد امیرحسن. ردیابی اندیشه‌های خُصَیبی در باورهای فرقه شیخیه با تکیه‌بر کتابِ الهدایه الکبری. پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1402; 1 (49) :67-82

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1384-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 49 - ( بهار 1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 46 queries by YEKTAWEB 4660