[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 56 - ( زمستان 1403 ) ::
جلد 1 شماره 56 صفحات 52-35 برگشت به فهرست نسخه ها
معاصم الهدی ردیه‌ای کهن بر العثمانیه جاحظ و شرایط سیاسی ـ اجتماعی تألیف آن (مقاله پژوهشی)
احمد ابراهیمی زاده ، مهدی مجتهدی* ، حمیدرضا ثنائی
چکیده:   (45 مشاهده)
بر العثمانیه جاحظ که امامت و فضایل حضرت علی(ع) را انکار کرده، ردیه‌های متعددی نوشته شده­است. ردیه حمیدالدین کرمانی (درگذشته بعد از ۴۱۱) که قدمتی هزار ساله دارد با عنوان معاصم الهدی والاصابه فی تفضیل علی علی الصحابه یکی از کهن‌ترین آنهاست. تنها نیمه دوم از نسخه خطی این اثر در دسترس است که همچنان مغفول مانده و منتشر نشده‌است. در این پژوهش ضمن معرفی این اثر و تبیین جایگاه آن در آثار کرمانی و تعیین تاریخ تألیف آن، به شیوه توصیفی- تحلیلی کوشش شده تا به این سؤال پاسخ داده شود که شرایط سیاسیاجتماعی چه تأثیری در تألیف این کتاب داشته است؟ به­نظر می‌رسد انکار انتساب فاطمیان به حضرت علی(ع) از سوی خلافت عباسی که به تأیید برخی از علمای اهل سنت و شیعه رسیده بود، سبب شد تا کرمانی چهار کتاب در باب امامت بنگارد. معاصم الهدی یکی از آنهاست که رویکردی معتدل دارد اما بر خلاف تصور برخی از منابع، بابی در فضائل خلیفه اول در آن وجود ندارد.


 
واژه‌های کلیدی: جاحظ، العثمانیه، حمیدالدین کرمانی، معاصم‌الهدی، نسخه‌شناسی
متن کامل [PDF 1439 kb]   (53 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/7/9 | پذیرش: 1403/9/25
فهرست منابع
1. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن ‌(1403). الذریعه إلی تصانیف الشیعه. بیروت: دار الأضواء.
2. ابن اثیر، علی بن محمد (1997). الکامل فی التاریخ. تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتب العربی.
3. اب‍ن‌ ت‍غ‍ری‌ ب‍ردی‌، ی‍وس‍ف‌ ب‍ن‌ ت‍غ‍ری‌ ب‍ردی (بی‌تا). النجوم الزاهره فی ملوک مصر والقاهره. قاهره: وزاره الثقافه والإرشاد القومی، دار الکتب‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
4. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی(1412). المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم. به کوشش محمد و مصطفی عبد القادر عطا. بیروت: دار الکتب العلمیه.
5. ابن خلکان، احمد بن محمد (بی‌تا). وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان‌. تحقیق احسان عباس. بیروت: دار صادر.
6. بادکوبه هزاوه، احمد، علی بیات و زینب فضلی (۱۳۸۹ش). «سیاست‌های مذهبی فاطمیان در مصر در دوره‌ی اقتدار (358ـ427ق)». مطالعات تاریخ فرهنگی. دوره۱، ش3، ص26-46.
7. بیهقی، محمد بن حسین (۱۳۷۴). تاریخ بیهقی. تحقیق خلیل خطیب رهبر. تهران: مهتاب.
8. پاکروان، مهدیه، علیمحمد ولوی و سعید طاوسی مسرور (1399ش). «نسبت‌سنجی میان زمان نگارش و موضوعات ردیه‌نگاری‌های شیعیان (تا نیمه اول قرن پنجم هجری)». تاریخ نگری و تاریخ نگاری. دوره۳۰. ش۲۶. ص۳۹-۶۸. Doi: 10.22051/hph.2020.29445.1407
9. جان احمدی، فاطمه (۱۳۸۵ش). «ساخت، کارکرد و تحول نهاد دعوت فاطمیان مصر». پژوهشنامه علوم انسانی. ش51. ص75-98.
10. جان احمدی، فاطمه (۱۳۹۰ش). «اندیشمند ایرانی حمیدالدین کرمانی و مدیریت بحران در دربار فاطمی». جستارهای تاریخی. دوره۲. ش1. ص77 –98.
11. حاجری، طه (بی‌تا). الجاحظ حیاته وآثاره. قاهره: دارالمعارف.
12. حق شناس، محمدعلی (۱۳۷۷ش). «الذریعه و طبقات دائره المعارف‌های بزرگ شیعه». فصلنامه کتاب. ش ۳۵و۳۶. پاییز و زمستان، ص7-33.
13. رئوفی، زهرا، سید علیرضا واسعی و محمود سید (1400ش). «چگونگی استفاده داعیان ایرانی از کلام و فلسفه در تحکیم اقتدار امامت فاطمی» فصلنامه تاریخ. س16. ش63. ص235-254.
14. سزگین، فؤاد (۱۹۹۱). تاریخ التراث العربی (علوم القرآن والحدیث - التدوین التاریخی - الفقه - العقائد). ترجمه محمود فهمی حجازی. بی‌جا: جامعه الإمام محمد بن سعود الإسلامیه.
15. ششن، رمضان، جواد ایزگی و جمیل آقپکار (۱۹۸۶). فهرس مخطوطات مکتبه کوپریلی. استانبول: مرکز الابحاث للتاریخ و الفنون و الثقافه الاسلامیه باستانبول.
16. طاووسی مسرور، سعید، مهدیه پاکروان و زهرا سالاریان (۱۴۰۱ش). «تقابل جریان‌های فکری جهان اسلام مبتنی ‌بر گونه‌شناسی ردیه‌های کلامی الفهرست ندیم». پژوهش‌های تاریخی. دوره۱۴. ش۵۳. بهار، ص1-39. Doi:10.22108/JHR.2022.130786.2260
17. طباطبائی، سید عبدالعزیز (1407). «موقف الشیعه من هجمات الخصوم و خلاصه عن کتاب عبقات الانوار». تراثنا، موسسه آل البیت لاحیاء التراث العربی. ش1. ص32-61.
18. عسگری، مهدی (۱۴۰۱ش). «معرفی کتاب معاصم‌الهدی و الإصابه فی تفضیل علی علی الصحابه اثر حمیدالدین کرمانی». میراث شهاب. ش107. ص279-291.
19. عمادالدین، ادریس بن حسن (1420). عیون الاخبار و فنون الآثار فی فضائل الائمه الاطهار. تحقیق مصطفی غالب. بیروت: دارالاندلس.
20. غالب، مصطفی (1967). مقدمه تحقیق در کرمانی. راحه العقل. بیروت: دارالاندلس.
21. قاضی خانی، حسین (1394). «مناسبات اسماعیلیان و امامیان عراق. شام و مصر در قرون سوم تا پنجم هجری». مطالعات تاریخ اسلام. س3. ش5. ص57-78.
22. کرمانی، احمد بن عبدالله (بی‌تا الف). معاصم‌الهدی والاصابه فی تفضیل علی علی الصحابه. نسخه عکسی کتابخانه تخصصی امیرالمومنین علی علیه‌السلام، مشهد، ش. 36395.
23. کرمانی، احمد بن عبدالله (بی‌تا ب). راحه العقل. تحقیق محمد کامل حسین. قاهره: دار الفکر العربی.
24. کرمانی، احمد بن عبدالله (۱۹۸۷). مجموعه رسائل الکرمانی. تحقیق مصطفی غالب. الطبعه الثانیه. بیروت: الموسسه الجامعیه للدراسات و النشر و التوزیع.
25. کرمانی، احمد بن عبدالله (۱۹۹۶). المصابیح فی اثبات الامامه. تحقیق مصطفی غالب. بیروت: دار المنتظر للطباعه و النشر و التوزیع.
26. مجدوع، اسماعیل بن عبدالرسول (1966). فهرسه الکتب و الرسائل و لمن هی من العلماء و الائمه و الحدود الافاضل. تحقیق علینقی منزوی، تهران: مکتبه الاسدی.
27. مقریزی، احمد بن علی (1996). اتعاظ الحنفاء بأخبار الأئمه الفاطمیین الخلفاء. تحقیق حلمی محمد أحمد. قاهره: وزاره الاوقاف. المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه. لجنه احیاء التراث الاسلامی.
28. مسعودی، علی بن حسین (1409). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق یوسف اسعد داغر. قم: دار الهجره.
29. میر شریفی، سید علی (1369). «عثمانیه جاحظ و نقضهای آن». آیینه پژوهش. سال1. ش5. بهمن و اسفند، ص11-26.


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ebrahimi zade A, Mojtahedi M, Sanaei H. Maʿāṣim al-Hudā: An Early Refutation of al-ʿUthmāniyya by al-Jāḥiẓ and the Socio-Political Context of Its Composition. islamhistory 2024; 1 (56) :35-52
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1417-fa.html

ابراهیمی زاده احمد، مجتهدی مهدی، ثنائی حمیدرضا. معاصم الهدی ردیه‌ای کهن بر العثمانیه جاحظ و شرایط سیاسی ـ اجتماعی تألیف آن (مقاله پژوهشی). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1403; 1 (56) :35-52

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1417-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 56 - ( زمستان 1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.1 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4732