[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 56 - ( زمستان 1403 ) ::
جلد 1 شماره 56 صفحات 16-1 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل گفتمان «امت واحده» پیامبر(ص) در عهدنامه مدینه (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف) تقادی فرکلاف) (مقاله پژوهشی)
سمیه بخشی زاده ، سیاوش یاری* ، محمد بنشاخته
چکیده:   (61 مشاهده)
بعثت حضرت محمد(ص)، به لحاظ اجتماعی، همراه با ارائه گفتمان ایجاد جامعه متمرکز با عنوان «امت واحده» بود؛ که با بنیان نظام گفتمانی رایج در جزیره العرب مغایرت داشت. ساکنان جزیره العرب در واحدهای کوچک اجتماعی به نام قبیله گرد هم آمده و به‌صورت پراکنده زندگی می‌کردند. عدم سنخیت گفتمان‌های مذکور زمینه‌های تقابل بین آنها را بالا برد و در نهایت موجب ضعف گفتمان نظام اجتماعی مبتنی­بر قبیله و غالب شدن گفتمان امت واحده شد. مقاله پیش­رو قصد دارد پس از مشخص کردن نشانه‌ها و دال‌های مرکزی گفتمان امت واحده به این پرسش‌ پاسخ دهد که رسول خدا(ص) چگونه توانست این گفتمان را در جامعه زمان خویش به گفتمان برتر تبدیل کند؟ پاسخ پرسش‌ مذکور با عهدنامه مدینه که مهم‌ترین و جامع‌ترین متن برجا مانده از آن دوره است، ممکن خواهد شد. تحلیل و بررسی این عهدنامه با نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف که گفتمان را فراتر از ابعاد زبان‌شناسی در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مطرح کرده، انجام شده­است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد پیامبر(ص) به دنبال طرد تدریجی مؤلفه‌های نهادینه‌شده در نظام قبیلگی با استفاده از جایگاه شیخوخیت در دستگاه مذکور و تثبیت تدریجی مؤلفه‌های حاکمیت الهی با استفاده از غلبه قوانین الهی در جامعه بوده­است. حاکمیت الهی که ساختار آن متشکل از دال مرکزی «حاکمیت قانون الهی» است و دال‌های تساوی همه افراد در مقابل قانون، انتخاب مرجع واحد برای حل اختلافات و برخورد شدید با قانون‌شکنان برگرد آن مفصل‌بندی می‌شود.

 
واژه‌های کلیدی: امت واحده، تحلیل گفتمان، عهدنامه مدینه، نورمن فرکلاف، قبیله
متن کامل [PDF 1272 kb]   (50 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/6/25 | پذیرش: 1403/9/18
فهرست منابع
1. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1375ش). مقدمه ابن خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2. ابن منظور، محمد بن مکرم (1419)، لسان العرب، تصحیح امین محمد عبدالوهاب و محمد الصادق العبیدی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
3. ابن هشام، ابومحمد (بی‌تا). السیره النبویه. تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی. بیروت: دار المعرفه.
4. الازهری، ابومنصور محمد بن احمد (بی‌تا). تهذیب اللغه. تحقیق عبدالکریم العزباوی. قاهره: الدار المصریه للتالیف و الترجمه.
5. امین احمد (1998). ضحی الاسلام. قاهره: الهیئه المصریه العامّه للکتاب.
6. آلوسی، ابوالفضل شهاب الدین محمود (بی‌تا). بلوغ الارب. تحقیق محمد بهجه الاثری. قاهره: دارالکتب الحدیثه.
7. آموزگار، شهرام (1394ش). ساخت و روابط قدرت در دولت مدینه. قم: بوستان کتاب.
8. بختیاری، شهلا و زهرا نظرزاده (1391ش). «پیمان نامه مدینه، نمونه‌ای تاریخی در زمینه حل اختلاف». تاریخ اسلام. ش1 (پیاپی49). بهار. ص55–79.
9. بیات، علی و قدریه تاج بخش (1386ش). «وثاقت پیمان نامه مدینه». پژوهش دینی. ش15. پاییز. ص87–110.
10. جعفریان، رسول (1387ش). تاریخ تحول دولت و خلافت از برامدن اسلام تا بر افتادن سفیانیان. قم: بوستان کتاب.
11. جواد علی (1422). المفصل فی ‌تاریخ العرب قبل الإسلام. بیروت: الساقی.
12. حمیدالله، محمد (1366ش). اولین قانون اساسی مکتوب در جهان، سندی مهم از دوران رسالت حضرت پیغمبر(ص). ترجمه غلامرضا سعیدی، تهران: نشر بعثت.
13. حمیدالله، محمد (1407). مجموعه الوثائق السیاسیه للعهد النبوی والخلافه الراشده. بیروت: دار النفائس.
14. زاجکانی، سودابه و غلامرضا ظریفیان (1402ش). «سنخ شناسی موضوعی پیمان نامه مدینه». مطالعات تاریخ اسلام. ش57. تابستان. ص113–146. Dor: 20.1001.1.22286713.1402.15.57.4.9
15. ضیف، شوقی (1960). العصر الجاهلی. مصر: دارالمعارف.
16. عبدالعزیز سالم (1380ش). تاریخ عرب قبل از اسلام. ترجمه باقر صدرنیا. تهران: علمی فرهنگی.
17. عسگری خانقاه، اصغر (1368ش). فرهنگ مردم شناسی. تهران: ویس.
18. قلعه جی، محمّدرواس (1405). معجم لغه الفقهاء. بیروت: دارالنفائس.
19. گوتو، اکیرا (1376ش). «قانون نامه مدینه». ترجمه شهلا بختیاری. کیهان اندیشه، ش75. ص101–115.
20. مک‌دانل، دایان (1380ش). مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان. ترجمه حسینعلی نوذری. تهران: فرهنگ گفتمان.
21. میانجی، علی‌احمدی (1377ش). مکاتیب الرسول(ص). تهران: موسسه فرهنگی دارالحدیث.
22. وان دایک، تئون ای (1387ش). مطالعاتی در تحلیل گفتمان. گروه مترجمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
23. ولوی، علی‌محمد (1380ش). دیانت و سیاست. تهران: دانشگاه الزهرا.
24. یاراحمدی، لطف‌الله (1383ش). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
25. یورگنسن، ماریان و لوئیز، فیلیپس (1389ش). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

baghshizadeh S, yari S, Benshaghteh M. Discourse Analysis of the “Ummah Wahidah” of the Prophet (PBUH) in the Constitution of Medina (Based on Fairclough’s Critical Discourse Analysis Theory). islamhistory 2024; 1 (56) :1-16
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1464-fa.html

بخشی زاده سمیه، یاری سیاوش، بنشاخته محمد. تحلیل گفتمان «امت واحده» پیامبر(ص) در عهدنامه مدینه (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف) تقادی فرکلاف) (مقاله پژوهشی). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1403; 1 (56) :1-16

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1464-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 56 - ( زمستان 1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4732