|
محمدعلی چلونگر[2]
زهرا سادات کشاورز[3]
چکیده
جامعه‌شناسی تاریخی به شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعی جامعه گذشته می‌انجامد که رفتارها و کنش‌های تاریخی در قالب آنها صورت می‌گرفته است. پس از وفات پیامبر (ص)، جانشینی ایشان و واقعه سقیفه بنی‌ساعده مهم‌ترین مسئله مطرح در جامعه اسلامی بود. افزون بر امام علی (ع)، شخصیت برجسته اهل‌بیت (ع)، گروه‌ها و خط‌های فکری دیگری مدعی دست‌یابی به خلافت بودند. آنان برای منفعل کردن علی (ع) در افکار عمومی، به تأکید بر زمینه‌های اختلاف در مرجعیت فکریِ جامعه و تقویت آنها پرداختند و از ابزارهایی همچون پیدایی فرق و مذاهب گوناگون، جعل حدیث و...، برای رسیدن به این هدف بهره گرفتند. این سنت در قرن‌های بعدی نیز دنبال و سازمان‌دهی و استوار شد.
این پژوهش پس از عرضه تعریفی درباره شبه جزیره عربی پیش از ظهور اسلام، به انگیزه نزدیک شدن به هدف پژوهش، به تبیین جامعه‌شناختی گروهی خواهد پرداخت که به سرعت شکل گرفت و حتی به‌رغم انتظار طراحانش، ناباورانه کامیاب شد و ساختاری تازه در هرم قدرت حکومت اسلامی بنیاد گذارد.
[1]. تاریخ دریافت 18/9/90. تاریخ پذیرش:20/6/91.
[2]. دانشیار دانشگاه اصفهان، گروه تاریخ، اصفهان، ایران. m.chelongar@ltr.ui.ac.ir.
[3]. دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان، گروه تاریخ، اصفهان، ایران. Zahra.sadat.keshavarz@gmail.com
|
(2).jpg)
(1).jpg)
