[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
پرتال نشریات علمی و پژوهشی
پایگاه علوم استنادی جهان اسلام
پایگاه مجلات تخصصی نور

پایگاه مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی
پرتال جامع علوم انسانی
بانک اطلاعات نشریات کشور
google scholar
virascience
linked in
Academia
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشرات کشور
..
:: دوره 1، شماره 44 - ( زمستان 1400 ) ::
جلد 1 شماره 44 صفحات 48-29 برگشت به فهرست نسخه ها
سیر تحول اندیشه‌ معترضان به حجاب از عصر ناصری تا پهلوی دوم (۱۲۲۷ ـ1320ش)
فاطمه شکیب رخ ، حسن زندیه
چکیده:   (787 مشاهده)
به دنبال رویارویی نواندیشان با مدرنیته، آرای معترضان حجاب، به‌عنوان تمهید الزامات روشنفکری و نوگرایی مطرح شد. مقاله حاضر به روش اسنادی ـ تحلیلی، در پی بررسی تحول نظریات منتقدان حجاب، در بازه زمانی (۱۲۲۷ ـ1320ش) است تا با تشریح باور و عملکرد آنها، عوامل مؤثر بر گسترش انتقاد تحول‌گرا به پوشش سنتی زنان ایران را تبیین کند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که هسته مرکزی آرای تحول‌خواه با گذر از دوره ناصری و سپس مشروطه، در اعتراض به اشکال حجاب سنتی شکل گرفت. پس از آن تغییر نگرش درباره حدود و نوع پوشش در فرایند آموزش انعکاس و رشد یافت. سپس در آستانه تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی، با دال مرکزی اعتراض بر حجاب، دو نگرش حداقلی و حداکثری مطرح شد. نگرش حداقلی بر مدرن پوشی و حجاب اختیاری و نگرش حداکثری بر حذف حجاب سنتی تأکید داشت. رویکرد حداکثری در دوره پهلوی اول به‌ حذف حجاب عمومی متمایل شد و در نتیجه تقابل این دو نگرش نواندیشان دین‌گرا و تجددمآب با مشخصه الگو محوری زن غربی نمود پیدا کردند.

 
واژه‌های کلیدی: پهلوی اول، تجددگرایی، حجاب، عصر ناصری، کشف حجاب.
متن کامل [PDF 336 kb]   (357 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/8/27 | پذیرش: 1400/11/19
فهرست منابع
1. آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمه حسن شمس‌آوری، محسن مدیرشانه‌چی و کاظم فیروزمند، تهران، نشرمرکز، 1381.
2. آدمیت، فریدون، فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، تهران، سخن، 1340.
3. «آزادی زنان ایران»، عالم نسوان، سال 1، ش4، 1302.
4. آفاری، ژانت، «گذار از میان صخره و گرداب: دگرگونی نقش زن و مرد در ایران قرن بیستم»، ایران نامه، ش‌59، 1376.
5. آفاری، ژانت، انجمن‌های‌ نیمه‌ سری‌ زنان‌ در نهضت‌ مشروطه‌، مترجم‌ دکتر جواد یوسفیان، تهران، بانو، 1377.
6. «احساسات پاک یک جوان حساس»، ایرانشهر، سال 2، ش11و12، 1293.
7. «اولین قدم»، جمعیت نسوان وطنخواه، سال 1، ش 1، 1302.
8. اتحادیه، منصوره و سیروس سعدویان، خاطرات تاج السلطنه، بی‌جا، وزیری، ۱۳۶۲.
9. اتحادیه، منصوره و بهمن فرمان، حکایت یک زن در زیروبم روزگار زندگی‌نامه عزت السلطنه نظام‌مافی، تهران، سپاس، 1391.
10. استاد ملک، فاطمه، حجاب و کشف حجاب در ایران، تهران، مؤسسه مطبوعاتی عطایی، 1367.
11. افشار، محمود، گفتار ادبی، بی جا،‌انتشارات ادبی و تاریخی، 1353.
12. امین، قاسم، زن و آزادی (ت‍ح‍ری‍ر ال‍م‍راه)، ترجمه احمد مهذب، تهران، بی‌نا، بی‌تا.
13. انتخابی، نادر، ناسیونالیسم و تجدد در ایران و ترکیه، تهران، آفتاب،1390.
14. ایرج میرزا، دیوان کامل ایرج میرزا (ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ در اح‍وال‌ و آث‍ار و اف‍ک‍ار و اش‍ع‍ار ای‍رج‌‌م‍ی‍رزا و خ‍ان‍دان‌ و ن‍ی‍اک‍ان‌ او‌‫)، به‌کوشش محمدجعفر محجوب، تهران، گلشن‌‫، 1356.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
15. بامداد، بدرالملوک، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، تهران، ابن‌سینا، 1348.
16. بصاری، طلعت، مجموعه اشعار و زندگی زندخت شیرازی، بی‌جا، بی‌نا، 1346.
17. پیرنیا، منصوره، خانم وزیر (خاطرات و دست‌نوشته‌های فرخ رو پارسا)، آمریکا، مهر ایران، 1386.
18. «تربیت از گهواره تا لحد همراه است»، روزنامه دانش، ش 2، 1328ق.
19. «تکرار ازدواج ـ عدم‌تساوی حقوق در طلاق»، دختران ایران، سال 1، ش 2، 1310.
20. ترابی فارسانی، سهیلا، اسنادی از مدارس دختران از مشروطه تا پهلوی، تهران، سازمان اسناد ملی ایران، 1378.
21. تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1378.
22. تکمیل همایون، ناصر، آموزش‌وپرورش در ایران، بی‌جا، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1385.
23. جاحظ، عمرو بن بحر، القیان، مجمع الرسائل، بیروت، بی‌نا، ۱۹۸۷ق.
24. «حق با آزادی ست»، زبان زنان، سال 1، ش6، 1328ق.
25. حکمت، علی‌اصغر، سی خاطره از عصر فرخنده پهلوی، تهران، شرکت چاپ پارس، 1355.
26. «خدمت مدیره محترمه جریده فریده نامه بانوان»، نامه بانوان، سال 1، ش4، ۱۲۹۹.
27. خشونت‌و‌فرهنگ؛ اسناد محرمانه کشف حجاب (1322- 1313)، مدیریت‌پژوهش، انتشارات‌و‌آموزش، ت‍هران‌، سازمان اسناد و مدارک ملی ایران، 1371.
28. «در فرایض مربیان حقیقی مردان یعنی نسوان» نامه‌ بانوان، سال 1، ش13، 1323ق.
29. داور، علی‌اکبر، بحران، آینده، بی‌جا، بی‌نا، 1305.
30. دولت‌آبادی، یحیی، حیات یحیی، تهران، فردوسی، 1361.
31. دولتشاهی، مهرانگیز، جامعه، دولت و جنبش زنان ایران 1342-1357، بی‌جا، تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران، بی‌تا.
32. دهخدا، علی اکبر، چرند و پرند، به تصحیح اکبر مرتضی پور، تهران، عطار، 1378.
33. «راجع به تشریف‌فرمایی اعلی‌حضرت، از سفارت کبرای آنکارا»، اسناد وزارت امور خارجه،کارتن 26، ردیف 151، سند ش 18، معارف و ورزش، 1314.
34. «الرجال قوامون علی النساء»، روزنامه حدید، سال‌ 1، ش‌6، 1323ق.
35. رشدیه، شمس‌الدین، سوانح العمر، تهران، نشر تاریخ ایران، 1362.
36. رشید رضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر‌المنار)، قاهره، الهیئه المصریه العامه للکتاب، 1990م.
37. «زنان نامی جهان»، مجله جهان زنان، سال 1، ش 5، 1300.
38. زرگری نژاد، غلامحسین، رسائل مشروطیت‌ (‎۱۸) هجده رساله و لایحه درباره مشروطیت‌، تهران، کویر، 1377.
39. «سحرگه به گوشم نویدی رسید»، نامه بانوان، سال1، ش1، ۱۲۹۹.
40. «سوسیالیسم»، زبان زنان، دوره اول، ش24، 1338ق.
41. سالور، قهرمان میرزا و دیگران، روزنامه خاطرات عین‌السلطنه: روزگار پادشاهی سلسله پهلوی 1324 – 1310، تهران، اساطیر، 1380.
42. سلامی، غلامرضا، نجم‌آبادی، افسانه، نهضت نسوان شرق، تهران، شیرازه، 1384.
43. شکوفه، سال 2، 5 شهر ربیع الثانی 1332.
44. شوادران، بنجامین، خاورمیانه نفت و قدرت‌های بزرگ، ترجمه عبدالحسین شریفیان، بی‌جا، فرانکلین، 1352.
45. شیخ‌الاسلامی، پری، زنان روزنامه‌نگار و اندیشمندان ایران، تهران، مؤلف، 1351.
46. صدر‌‌هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان، کمال، 1363.
47. صدیق، عیسی، یادگار عمر خاطراتی از سرگذشت دکتر عیسی صدیق، تهران، امیرکبیر، 1345.
48. صلاح، مهدی، کشف حجاب (زمینه‌ها، پیامدها و واکنش‌ها)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1384.
49. صنعتی، مهدخت نجم‌آبادی، افسانه، صدیقه دولت‌آبادی (نامه‌ها، نوشته‌ها و یادداشت‌ها)، شیکاگو، سلسله انتشارات «نگرش و نگارش زن»، 1377.
50. طالبوف‌‌تبریزی، عبدالرحیم، سیاست طالبی، به کوشش رحیم رئیس نیا، محمدعلی علی نیا و علی کاسبی، تهران، علم، 1357.
51. «طلب‌العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه»، روزنامه حدید، سال 2، ش13، 1324ق.
52. ظهیری‌، علیرضا، عصر پهلوی به روایت اسناد‌، قم‌، معارف، ‌1379.
53. «عریضه دوم به خاک‌پای اعلی‌حضرت اقدس شهریاری ارواحنا فداه»، نامه بانوان، سال1، ش13، ۱۲۹۹.
54. فرمانفرماییان، مهرماه، زیر نگاه پدرـ خاطرات مهرماه فرمانفرماییان از اندرونی، تهران،کویر، 1383.
55. فروغی، محمدعلی، سیاست‌نامه ذکاءالملک، مقاله‌ها، نامه‌ها و سخنرانی‌های سیاسی، به کوشش ایرج افشار و هرمز همایون پور، تهران، کتاب روشن، ۱۳۸۹.
56. فیروز، مریم، خاطرات مریم فیروز (فرمانفرماییان)، تهران، اطلاعات، 1372.
57. «کوکب آغاخانم»، عالم نسوان، سال 7، ش‌7 و 8، 1306.
58. کاتم، ریچارد، ناسیونالیسم در ایران، ترجمه فرشته سرلک، تهران، نشر‌گفتار، 1371.
59. کراچی، روح‌انگیز هشت رساله در بیان احوال زنان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ مطالعات اسلامی، 1390.
60. کرمانی، ناظم الاسلام، تاریخ بیداری ایرانیان، به کوشش سعیدی سیرجانی، تهران، آگاه، 1357.
61. کرونین، ا‌ستفانی و دیگران، رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، جامی، 1389.
62. «گرفتار ظلمت جهالت و بی علمی و نادانی»، ایران نو، سال 1، ش 34، 1327 – 1328 ق.
63. «موانع ترقی ایران»، ایرانشهر، سال 1، ش4، 1341ق.
64. مراغه‌ای، زین‌العابدین، سیاحت‌نامه ابراهیم‌بیگ (سه‌جلدی)، به کوشش م. ع. سپانلو، بی‌جا، آگه، 1393.
65. مکی، حسین تاریخ بیست‌ساله ایران: استحکام دیکتاتوری پهلوی، تهران، علمی، 1362.
66. مهریزی، مهدی، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران، علمی و فرهنگی، 1382.
67. ناهید، عبدالحسین، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، احیا، 1360.
68. ملاح، مهرانگیز، بی‌بی خانم استرآبادی و خانم افضل وزیری، تهران، شیرازه، 1385.
69. نوری، فضل‌الله، لوایح آقا شیخ فضل‌الله نوری، به کوشش هما رضوانی، تهران، تاریخ ایران، 1362.
70. «وخامت نادانی مادران»، نامه‌ بانوان، سال 2، ش‌15، 1323‌ق.
71. وطن‌دوست، غلامرضا و دیگران، زن ایرانی در نشریات مشروطه، بی‌جا، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم ‌انسانی، 1385.
72. وکیلی، هادی، مجموعه مقالات همایش ملی قیام گوهرشاد: رویارویی فرهنگ ایرانی اسلامی با فرهنگ مهاجم غرب، مشهد، بوی شهر بهشت، 1396.
73. هاکس، مریت، ایران افسانه و واقعیت، مشهد، آستان قدس رضوی، 1368.
74. همایون‌کاتوزیان، محمدعلی، دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، تهران، نشر مرکز، 1380.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

shakibrokh F, Zandieh H. The evolution of the thoughts of protesters to hijab from the Naserid era to the second Pahlavi period (1227-1320). islamhistory 2021; 1 (44) :29-48
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1213-fa.html

شکیب رخ فاطمه، زندیه حسن. سیر تحول اندیشه‌ معترضان به حجاب از عصر ناصری تا پهلوی دوم (۱۲۲۷ ـ1320ش). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1400; 1 (44) :29-48

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1213-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 44 - ( زمستان 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 44 queries by YEKTAWEB 4645