[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 54 - ( تابستان 1403 ) ::
جلد 1 شماره 54 صفحات 30-7 برگشت به فهرست نسخه ها
نقشبندیه خالدیه در گروس: دامنه فعالیت‌ها، مراکز و کارکرد مذهبی (مقاله پژوهشی)
سید سعید حسینی ، سید احمدرضا خضری
چکیده:   (637 مشاهده)
طریقت نقشبندیه یکی از مهم‌ترین جریان‌های تصوف در جهان اسلام است که در کردستان بیش از همه با نام مولانا خالد شهرزوری (11931242) شناخته می‌شود. کوشش‌های او سبب شد شاخه خالدیه در سرزمین‌های عثمانی و به‌ویژه کردستانِ سده سیزدهم گسترش یابد و در پی آن، این طریقت به یکی از جریان‌های مؤثر مذهبی و اجتماعی در منطقه تبدیل شود. با توجه به جایگاه ویژه گروس و بافت مذهبی آن، بررسی بازتاب‌های نقشبندیه در این ناحیه می‌تواند تصویری روشن از کارکردهای اجتماعی و اعتقادی این طریقت به دست دهد. این پژوهش با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، برخی داده‌های میدانی و روش توصیفی ـ تحلیلی، به مطالعه نقش رهبران و پیروان برجسته نقشبندیه در ناحیه گروس می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که خاندان سادات نقشبندی امروله با تأسیس خانقاه ـ مدرسه و جذب عالمان و طالبان علوم دینی، در حفظ و تحکیم باورهای اهل سنت در روستاهای سنی‌نشین منطقه نقشی محوری داشتند. همچنین برخی شخصیت‌های وابسته، از جمله سید محمد الیاسی مشهور به اشرف‌الحکما، با ترکیب فعالیت‌های پزشکی و پیوندهای طریقتی، نفوذ اجتماعی این جریان را گسترش دادند. در دوره‌های متأخر نیز تبلیغات و فعالیت‌های چهره‌هایی هم‌چون خلیفه عباس رضایی، استمرار همان کارکردها را نشان می‌دهد. به­طور کلی، یافته‌های پژوهش آشکار می‌سازد که طریقت نقشبندیه در منطقه گروس، فراتر از یک طریقت عرفانی، کارکردی اجتماعی ـ مذهبی ایفا کرده و در بازتولید هویت سنی و دفاع از باورهای اهل سنت در این ناحیه نقش تعیین‌کننده داشته است.
 
واژه‌های کلیدی: اشرف الحکمای سنندجی، سادات نقشبندی امروله، عباس رضایی، قرخلر، گروس، نقشبندیه.
متن کامل [PDF 916 kb]   (404 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/3/25 | پذیرش: 1403/6/9
فهرست منابع
1. ابن عابدین، محمدامین (2009). سل الحسام الهندی لنصره مولانا خالد النقشبندی. اربیل: [بی‌نا].
2. ابومنه، بطرس (2009). دراسات حول مولانا خالد و الخالدیه. اربیل: [بی‌نا].
3. اعتماد السلطانه (1363ش). تاریخ منتظم ناصری. تصحیحِ محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب.
4. الگار، حامد (1398ش). نقشبندیه. ترجمه داود وفایی. تهران: مولی.
5. الیاسی، محمدراشد (1393ش). «سید محمد الیاسی، ابن سینای کردستان». هفته‌نامه فارسی ـ کردیِ دیار کهن. س5. ش78. ص8-9.
6. اوزدالگا، الیزابت (1389ش). نقشبندیه در آسیای غربی و مرکزی. ترجمه فهیمه ابراهیمی. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
7. باکی، ملا محمود (1396ش). نور الناظرین. به کوشش امجد امام. [بی‌جا]: [بی‌نا].
8. باینچوب، سید بابا شیخ احمد (1392ش). مختصر باوه شیخ احمد در عقاید، سنندج: کانی.
9. بخاری، صلاح بن مبارک (1383ش). انیس الطالبین و عده السالکین. تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی.
10. بهمن‌سلطانی، مظفر (1386ش). تاریخ هورامان. به کوشش نادر کریمیان سردشتی. تهران: احسان.
11. پیرنیا، حسن (1369ش). ایران باستان. تهران: دنیای کتاب.
12. جامی، عبدالرحمن (1375ش). نفحات الانس، تهران: اطلاعات.
13. حسن کریم، حسین (2009). اجازات مولانا خالد النقشبندی. اربیل: [بی‌نا].
14. حسینی، سید سعید (1398ش). «وصایای شیخ عثمان سراج‌الدین نقشبندی»، رسایل عرفانی نقشبندیان. به کوشش محمد عبدلی. مهاباد: میراث مانا.
15. حیرت‌سجادی، سید عبدالحمید (1392ش). نامداران علم، فرهنگ و هنر کردستان در دو سده اخیر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
16. خال، محمد (1378ش). زندگی‌نامه شیخ معروف نودهی برزنجی، ترجمه احمد حواری‌نسب، تهران: احسان.
17. خانی، عبدالمجید (1308). الحدائق الوردیه، دمشق: [بی‌نا].
18. رسولی، جی و آلن، کیدی (1982). طبیب محبوب؛ شرح زندگی دکتر سعید خان کردستانی. [بی‌جا]: انجمن بین‌المللی مسیحیان ایرانی.
19. روحانی، بابا مردوخ (1382). تاریخ مشاهیر کرد، تهران: سروش.
20. ریچ، کلودیوز جیمز (1389ش). سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ (بخش کردستان). ترجمه حسن جاف. تهران: ایران‌شناسی.
21. زرین‌کوب، عبدالحسین (1380ش الف). ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
22. زرین‌کوب، عبدالحسین (1380ش ب). دنباله جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
23. سنهوتی، یاسین بن ابراهیم (1344). الانوار القدسیه، مصر: [بی‌نا].
24. صداقت، هادی (1395ش). «ابوعلی سینای کردستان». روزنامه همشهری (ویژه استان‌ها).
25. فریدی مجید، فاطمه (1402). «برآمدن و برافتادن گروس در ساختار تقسیمات کشوری ایران». دوفصلنامه تاریخ‌های محلی ایران. س11. ش1. بهار و تابستان. ص124-135.
26. قربانی، نقشین (1390ش). زندگی‌نامه عارف مشهور (خلیفه رضا). بانه: ناجی.
27. قزلجی، محمد (1938). التعریف بمساجد سلمیانیه و مدارسها الدینیه. بغداد: [بی‌جا].
28. کاتب الاسرار، ملا حامد (1386ش). سیری در ریاض المشتاقین. به کوشش ابوبکر خوانچه سپهرالدین. مهاباد: مصحح.
29. کاشفی، فخرالدین علی بن حسین (1356ش). رشحات عین الحیات. به کوشش علی‌اصغر معینیان. تهران: بنیاد نیکوکاری نوریانی.
30. کردی، محمدامین (1372). تنویر القلوب فی معامله علام الغیوب. بیروت: چاپ نجم‌الدین امین الکردی.
31. کیهان، مسعود (1311ش). جغرافیای مفصل ایران. تهران: مطبعه مجلس.
32. محسنی، ناصر (1327ش). جغرافیای طبیعی، اقتصادی، تاریخی و سیاسی کردستان. بروجرد: لاویان.
33. محمدباقر بن محمدعلی (1386ش). مقامات حضرت خواجه نقشبند. به کوشش عبدالله نقشبندی مجددی شمسی. تهران: گل نشر.
34. مدرس، عبدالکریم (ج1: 1979، ج2: 1983). یادی مه‌ردان. بغداد: انجمن علمی کرد.
35. مردوخ، شیخ محمد (1379ش). تاریخ مردوخ. تهران: کارنگ.
36. مریوانی، محمد (1387ش). بیجار گروس در گذرگاه تاریخ. قم: فقه.
37. مریوانی، محمد (1395ش). نگاهی به تحولات گروس در جریان جنگ جهانی اول. سنندج: دانشگاه کردستان.
38. مفتی، شیخ محسن (2017). قه‌سری عاریفان و ناوه‌ندی عیرفان و ئه‌زهه‌ری کوردستان. اربیل: [بی‌نا].
39. مورادی، ئیره‌ج (1398ش). گه‌نجینه‌ی پزیشکیی حه‌کیمانی کورده‌واری. سنندج: روژ.
40. مهجوری، سید عبدالحکیم (1384ش). دیوانی مه‌هجوری کوردستانی. به کوشش سید جمیل نقشبندی. سنندج: کردستان.
41. میرزا سمیعا، محمد سمیع (1378). تذکره الملوک. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: امیرکبیر.
42. نقشبندی، محمدهادی (1391ش). سلاله پاکان؛ زندگی‌نامه سادات نقشبندی امروله. سنندج: کالج.
43. وقایع‌نگار کردستانی، علی‌اکبر (1384ش). حدیقه ناصریه. به کوشش محمدرئوف توکلی. تهران: توکلی.
44. هاشم‌نیا، سید محمود و ملوک ملک‌محمدی (1380ش). فرهنگ مردم گروس (بیجار و حومه). [بی‌جا]: نگارندگان.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Hosseini S S, Khezri S A. The Naqshbandiyya-Khālidiyya Order in Garrus: Scope of Activities, Centers, and Religious Functions. islamhistory 2024; 1 (54) :7-30
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1505-fa.html

حسینی سید سعید، خضری سید احمدرضا. نقشبندیه خالدیه در گروس: دامنه فعالیت‌ها، مراکز و کارکرد مذهبی (مقاله پژوهشی). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1403; 1 (54) :7-30

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1505-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 54 - ( تابستان 1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 46 queries by YEKTAWEB 4732