[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 47 - ( پاییز 1401 ) ::
جلد 1 شماره 47 صفحات 98-79 برگشت به فهرست نسخه ها
جایگاه صوفیان در دوره سلجوقیان
نرگس رضایی حدادی ، اصغر قائدان ، سعید طاووسی مسرور ، مهدی جمالی فر
چکیده:   (1426 مشاهده)
صوفیان یکی از اقشار اجتماعی مسلمان در قرون میانه و مورد احترام طبقات جامعه‌ اسلامی بودند. ترکان سلجوقی به‌ویژه سلاجقه بزرگ، پس از قدرت‌یابی، به‌منظور تثبیت قدرت خود، نیاز به مقبولیت سیاسی و اجتماعی داشتند. آنان دریافتند که یکی از راه‌های رسیدن به مقبولیت، تکریم صوفیه و برخورداری از تبلیغات عمومی و دعای خیر آنان برای دوام سلطنت است. سلجوقیان اعتقاد داشتند ارتباط با صوفیان، یکی از مؤلفه‌های تأیید حکومتشان است. این ارتباط موجب گرایش جامعه به سلاطین و در نهایت موجب مقبولیت سیاسی و اجتماعی آنان خواهد شد. این پژوهش، جایگاه صوفیان در دوره سلاجقه بزرگ یا سلجوقیان ایران و فراز و فرود ارتباطات میان آنها را مورد مطالعه قرار می‌دهد. روش انجام این تحقیق توصیفی و تحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سلجوقیان، با عنایت به اهمیت جایگاه صوفیان در جامعه، به برقراری روابط حسنه و تکریم آنان پرداختند تا از این طریق، به مقاصد خود یعنی کسب مقبولیت سیاسی و اجتماعی برسند. در این میان، برخی صوفیان به دلیل مخالفت با دستگاه حکومت سلجوقی، حاضر به ارتباط با سلاجقه نشدند.

 
واژه‌های کلیدی: تصوف، سلجوقیان، صوفیان، مقبولیت اجتماعی.
متن کامل [PDF 243 kb]   (821 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/7/20 | پذیرش: 1401/9/2
فهرست منابع
1. ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، 1385ق.
2. ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1412.
3. ابن‌خلدون، عبد الرحمن‌بن‌محمد، مقدمه العلامه ابن خلدون، تهران، نشر استقلال، 1410.
4. ابن‌عساکر، ابوالقاسم علی‌بن‌حسن، تاریخ مدینه دمشق، بیروت، انتشارات دمشق، 1948م.
5. ابن‌کثیر، عمادالدین اسماعیل، البدایه والنهایه، تحقیق و تعلیق علی شیری، بیروت، دار إحیاءالتراث‌العربی، بی‌تا.
6. ابن‌منور، محمد، اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابوسعید، تصحیح ذبیح الله صفا، تهران، امیرکبیر، 1348ش.
7. ابوریحان بیرونی، محمدبن‌احمد، تحقیق ماللهند: من مقوله مقبوله فی العقل او مرذوله، تهران، بیدار، 1376ش.
8. احمد جام، رساله سمرقندیه، ترجمه حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1396ش.
9. احمد جام، روضه‌المذنبین، تصحیح علی فاضل، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1355ش.
10. احمد جام، مفتاح‌النجاه، تصحیح علی فاضل، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373ش.
11. اسلامی، روح‌اله و سیدهاشم منیری، «رو بنای شریعت‌نامه و زیر بنای سیاست‌نامه در نصیحه الملوک غزالی؛ بر اساس متن تحولات سیاسی سلجوقیان»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 57، زمستان، 1358ش.
12. آقابخشی، علی، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، نشر چاپار، 1383ش.
13. باسورث، ادموند کلیفورد، تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر، 1384ش.
14. برگر، پیترو توماس لاکمن، ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران، علمی و فرهنگی، 1399ش.
15. بناکتی، فخرالدین داود، تاریخ بناکتی، به کوشش جعفر شعار، تهران، انجمن آثار ملی، 1348ش.
16. پرگاری، صالح و سیدمرتضی حسینی، «تصوف و پیامدهای اجتماعی آن در دوره سلجوقیان»، تاریخ در آینه پژوهش، سال هفتم، ش3، پاییز، 1389ش، ص29-48.
17. پورجوادی، نصرالله، باباطاهر: شرح احوال و نگاهی به آثار ابومحمد طاهر حصاص همدانی، تهران، فرهنگ معاصر، 1394ش.
18. تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح العقائد النسفیه؛ تحقیق احمد حجازی سقا، قاهره، مکتبه الکلیات الأزهریه، 1407.
19. جنکینز، ریچارد، پی یر بوردیو، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر ثالث، 1384ش.
20. حسینی یزدی، محمدبن‌محمد، العراضه فی الحکایه السلجوقیه، به اهتمام مریم میر شمسی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1388ش.
21. خرقانی، علی‌بن‌احمد ابوالحسن‌، نورالعلوم: کتابی یکتا از عارف بی‌همتا شیخ ابوالحسن خرقانی همراه با شرح احوال و آثار و افکار او، تهران، بهجت، 1388ش.
22. خواجه عبدالله انصاری، عبد‌الله‌بن‌محمد، رسائل جامع خواجه عبدالله انصاری، به کوشش محمد امین شریعتی، اصفهان، خاتم‌الانبیاء، 1390ش.
23. خواندمیر، غیاث‌الدین، دستور‌الوزراء، تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال، 1317ش.
24. دادور آلانق، مرتضی و علی الهامی، «مدیریت ایدئولوژیک افکار عمومی در عصر سلجوقیان با تأکید بر مسئله مشروعیت»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دوره 7، ش25، 1395ش، ص94-69.
25. دو بورکوی، سر خوانژدولوژیه، سرگذشت پیر هرات: خواجه عبدالله انصاری، ترجمه عبدالغفور روان فرهادی، تهران، انتشارات بیهقی کتاب لو، 1355ش.
26. ذهبی، محسن‌الدین محمدبن‌احمد، تاریخ‌الاسلام و وفیات‌المشاهیر و الاعلام، بیروت، دارالکتب العربی، 1413.
27. راوندی، محمودبن‌علی، راحه‌الصدور و آیه‌السرور، تصحیح محمد اقبال، لندن، انتشارات لوزاک، 1921م.
28. رضایی، مهدی و همکاران، «علل و انگیزه‌های مشارکت اجتماعی صوفیان بر اساس متون نثر عرفانی فارسی سده پنجم و ششم»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال هشتم، ش1، بهار و تابستان، 1393ش، ص79-110.
29. رفیع پور، فرامرز، آناتومی جامعه، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1397ش.
30. سبکی، عبدالوهاب، طبقات‌الشافعیه‌الکبری، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
31. سمرقندی، عبدالرزاق‌بن‌اسحاق، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1372ش.
32. شیروانی، علی، «درآمدی بر مبانی عرفان و تصوف درقرآن»، نشریه معرفت، شماره 7، زمستان، 1372ش، ص86-99.
33. عبادی، علیرضا، «کارکردهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی کرامات شیخ احمد جام در عهد سلجوقی»، رساله دکتری، راهنما: نجم‌الدین گیلانی، گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد، 1402ش.
34. عطار نیشابوری، ابوحامد محمد، تذکره‌الاولیاء، به کوشش امیر توکلی، تهران، انتشارات بهزاد، 1373ش.
35. عقیلی، سیف‌الدین حاجی‌بن‌نظام، آثار‌الوزراء، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموی (محدث)، تهران، انتشارات دانشگاهی تهران، 1337ش.
36. عین‌القضات همدانی، نامه‌های عین‌القضات همدانی، تصحیح علینقی منزوی و عفیف عسیران، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1363ش.
37. غزالی، محمد، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیوجم، تهران، علمی وفرهنگی، 1387ش.
38. غزنوی، محمدبن‌موسی، مقامات ژنده‌پیل، تحقیق حشمت مؤید سنندجی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1384ش.
39. فرای، ریچارد، عصر زرین فرهنگ ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، نشر سروش، 1362ش.
40. فررو، گولیلمو، حاکمیت؛ فرشتگان محافظ مدنیت، ترجمه عباس آگاهی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1370ش.
41. فکوهی، ناصر، تاریخ نظریه‌های انسان شناسی، تهران، نشر نی، 1384ش.
42. قزوینی رازی، عبدالجلیل، نقض بعض مثالب النواصب فی نقض «بعض فضائح الروافض»، تصحیح میرجلال الدین محدث، تهران، انجمن آثار ملی، 1358ش.
43. قشیری، عبدالکریم بن هوازن، الرساله‌القشیریه، تحقیق محمود عبدالحلیم و محمودبن‌شریف، قم، انتشارات بیدار، 1374ش.
44. کسایی، نورالله، مدرسه نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن، تهران، امیرکبیر، 1363ش.
45. کیانی، محسن، تاریخ خانقاه در ایران، تهران، انتشارات طهوری، 1380ش.
46. مایر، فریتس، ابوسعید ابوالخیر از حقیقت تا افسانه، ترجمه مهرافاق بایبوردی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1378ش.
47. مزرئی، رسول، «بررسی علل و عوامل ظهور اجتماعی نخستین طریقه‌های صوفیه»، انوار معرفت، شماره 5، بهار و تابستان، 1392ش، ص91-105.
48. مؤید ثابتی، سید علی، تاریخ نیشابور، تهران، انجمن آثار ملی، 1355ش.
49. نظام‌‌الملک طوسی، ابوالحسن علی‌بن‌اسحاق‌بن‌عباس، سیرالملوک (سیاست‌نامه)، تصحیح هیوبرت دارک، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1372ش.
50. نظامی عروضی، احمدبن‌عمر، کلیات چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، تهران، نشر اشراقی، 1364ش.
51. هرتسیگ، ادموند و سارا استورات، سلجوقیان، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، نشر مرکز، 1395ش.
52. همایی، جلال‌الدین، مولوی نامه، تهران، انتشارات هما، 1387ش.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rezaei haddadi N, Ghaedan A, Tavoosi masroor S, Jamalifar M. The position of the Sufis in the Seljuk period. islamhistory 2022; 1 (47) :79-98
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1349-fa.html

رضایی حدادی نرگس، قائدان اصغر، طاووسی مسرور سعید، جمالی فر مهدی. جایگاه صوفیان در دوره سلجوقیان. پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1401; 1 (47) :79-98

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1349-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 47 - ( پاییز 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4713