[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 52 - ( زمستان 1402 ) ::
جلد 1 شماره 52 صفحات 32-5 برگشت به فهرست نسخه ها
نقشْ‌مایه زن در نقاشی‌های مذهبی قهوه‌خانه‌ای عاشورایی
الهه پنجه باشی ، آنیتا صانعی
چکیده:   (452 مشاهده)
نقاشی قهوه‌خانه‌ای نوعی نقاشی ابتکاری و مردمی است که از بطن جامعه برخاسته و روایتگر حماسههای ملی و مذهبی است. بخش مهمی از نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای به روایت واقعه کربلا و حماسه‌آفرینی امام حسین7 و یارانش اختصاص دارد. به‌رغم حضور زنان در کنار مردان در آن حماسه، چندان به نقش آنان در نقاشی قهوه‌خانه‌ای توجه نشده‌است. سؤال اصلی پژوهش این است که ویژگی ساختاری زنان در نقاشی قهوه‌خانه‌ای چگونه به تصویر کشیده شده‌است؟ برای مطالعه ساختار زنان در نقاشی‌های ظهر عاشورا، شش اثر انتخاب شده‌است. پس از جمعآوری داده‌های کتابخانهای، این داده‌ها به روش تاریخی تجزیه و تحلیل شده‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که معیار بازنمایی تصویر زنان در نقاشی قهوه‌خانه‌ای، ریشه در سنت و هویت ایرانی- اسلامی دارد. تصویر زنان در این سبک به دو شکل کشیده شده‌است؛ یکی تصویر زن در نقش اصلی که در جلوی تصاویر نقش شده و موضوع اصلی را به خود اختصاص داده و دیگری تصویر زن در نقش فرعی که در پسزمینه آثار به چشم می‌خورد و از اهمیت کمتری برخوردار است.
 
شماره‌ی مقاله: 1
واژه‌های کلیدی: عاشورا، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، نقشْ‌مایه زن، هنر اسلامی.
متن کامل [PDF 1227 kb]   (120 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/8/13 | پذیرش: 1402/11/1
فهرست منابع
1. الهی، محبوبه، تجلی عاشورا در هنر ایرانی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1377ش.
2. اسماعیل زاده، حسن، نقاشی مکتب قهوه‌خانه، تهران، نشر نظر، 1385ش.
3. اسماعیل زاده، خیزران، «مطالعه‌ی تطبیقی نقاشی‌های عاشورایی حسن اسماعیل زاده با متن مقتل روضه الشهدا»، فصلنامه آرمانشهر، دوره دوم، اسفند 1388ش، ص129-139.
4. اجتهادی، مصطفی، دایره المعارف زن ایرانی، تهران، مرکز امور مشارکت زنان، 1382ش.
5. بلوکباشی، علی، قهوه‌خانه‌های ایران، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1375ش.
6. بهاری، بهار، «بررسی تحلیلی عناصر تزئینی در نقاشی قهوه خانه‌ای با تأکید برآثار حسین قوللرآقاسی»، کنفرانس بین المللی پژوهش در مهندسی علوم و تکنولوژی، دوره2، اسفند، 1394ش.
7. پاکباز، رویین، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران، نشر زوین و سیمین، 1385ش.
8. پاکباز، رویین، دایره المعارف هنر، تهران، نشر فرهنگ معاصر، 1379ش.
9. پنجه باشی، الهه، «مطالعه تحلیلی ویژگی‌های بصری و عناصر ساختاری نقشمایه دایره در نقاشی معروف به شمس اواخر دوره قاجار محفوظ در موزه آستان قدس رضوی»، فصلنامه علمی نگره، ش56، زمستان 1399ش، ص 5-23. [DOI]
10. پنجه باشی، الهه، «مطالعه عناصر ساختاری نقاشی پرده بزرگ درویشی دوره قاجار براساس تاریخ نگاری بخش قدیم و جدید موجود در موزه آستان قدس»، فصلنامه علمی نگره، ش59، پاییز1400ش، ص43-59. [DOI]
12. پنجه باشی، الهه و آنیتا صانعی، «مطالعه نقش مایه زن در آثار رزمی حسین قوللرآقاسی در نقاشی قهوه‌خانه‌ای»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 12، ش3، پاییز 1399ش، ص389-411. [DOI]
14. چلیپا، کاظم و همکاران، «تأملاتی درباره موضوعات ملی مذهبی در نقاشی قهوه‌خانه‌ای»، مجله نگره، ش18، بهار، 1390ش، ص69-81.
15. حکیم، اعظم و ابوالقاسم دادور، «مطالعه تطبیقی روایت‌پردازی دینی در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و گوتیک»، مجله نگره، ش47، 1397ش، ص95-109. [DOI]
17. حسینی راد، عبدالمجید و محبوبه عزیززادگان، «تاثیر تعزیه بر دیوارنگاره های مذهبی دوره قاجار»، پژوهشنامه هنرهای دیداری، دوره 1، ش1، 1390ش، ص32-42.
18. حسین آبادی، زهرا و مرضیه محمدپور، «بررسی تاثیر نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای با موضوعات مذهبی بر روی باورهای عامه مردم»، جلوه هنر، پاییز و زمستان 1395ش، ش16، ص69-78. [DOI]
20. ذکرعلی، نرگس، نقاشی قهوه‌خانه‌ای نمایشی از فرهنگ ملی و مذهبی، تهران، ندای تاریخ، 1394ش.
21. رجبی، محمد علی و کاظم چلیپا، حسن اسماعیل زاده نقاشی مکتب قهوه‌خانه‌ای، تهران، نشرنظر، 1386ش.
22. سیف، هادی، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، تهران، میراث فرهنگی، 1369ش.
23. ساریخانی، مجید، «نقاشی قهوه‌خانه‌ای در دوره قاجار»، فصلنامه وقف میراث جاویدان، ش50، سال 13، تابستان، 1384ش، ص 114-120.
24. شایسته‌فر، مهناز و فرزانه خمسه، «بررسی تطبیقی موضوعی و تکنیکی نقاشی درباری و قهوه‌خانه‌ای قاجار»، فصلنامه میراث جاویدان، ش3، تابستان، 1384ش، ص63-84.
25. عسگری، فاطمه و پرویز اقبالی، «تأثیر نقاشی قهوه‌خانه‌ای در ساختار اعلانهای عاشورایی»، جلوه هنر، ش3، بهار و تابستان 1391ش، ص41-57. [DOI]
27. فاضلی، خادم حسین، «حضرت زینب علیها‌السلام؛ شخصیت و نقش ایشان در نهضت کربلا»، مجله معرفت، ش114، خرداد، 1386ش، ص75-94.
28. کاظم نژاد، حبیب الله و همکاران، «تجلی حماسه عاشورا در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای دوره قاجار»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، ش19، زمستان، 1395ش، ص172-184. [DOI]
30. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معرف، 1378ش.
31. مطهری، مرتضی، حماسههای حسینی، تهران، صدرا، 1375ش.
32. نصری اشرفی، جهانگیر و عباس شیرزادی آهودشتی، تاریخ هنر ایران، تهران، نشر آرون، 1388ش.
33. نبوی، احمد، «قتلگاه حسین بن علی7 »، فرهنگ زیارت، ش18، بهار، 1393ش، ص119-126.
34. هادی منش، ابوالفضل، «درگزند سوگ نگاهی به دردها و رنج‌های اسیران کربلا در شام به انگیزه اربعین حسینی»، شمیم یاس، ش48، اسفند 1385ش، ص38-44.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Panjehpashi E, Sanei A. The Motif of Women in Religious Coffeehouse Paintings of ʿĀshūrāei. islamhistory 2023; 1 (52) : 1
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1404-fa.html

پنجه باشی الهه، صانعی آنیتا. نقشْ‌مایه زن در نقاشی‌های مذهبی قهوه‌خانه‌ای عاشورایی. پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1402; 1 (52) :5-32

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1404-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 52 - ( زمستان 1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.06 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4713