[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
فهرست داوران نشریه::
گزارش آماری مقالات::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
بانک ها و نمایه نامه ها
..
انجمن ایرانی تاریخ اسلام
..
پرتال جامع علوم انسانی
..
بانک اطلاعات نشریات کشور
..
پایگاه مجلات تخصصی نور
..
ویراساینس
..
:: دوره 1، شماره 54 - ( تابستان 1403 ) ::
جلد 1 شماره 54 صفحات 76-55 برگشت به فهرست نسخه ها
نقش امیرنظام گروسی در اندیشه ترقی و حکومت قانون دوره ناصرالدین شاه (مقاله پژوهشی)
شهرام غلامی ، سجاد جلیلیان
چکیده:   (531 مشاهده)
در نیمه دوم حکومت ناصرالدین شاه به­ویژه در دوره وزارت حسین­خان سپهسالار اقدامات چمشگیری برای اصلاح امور سیاسی و اقتصادی کشور صورت گرفت. برخی از پژوهشگران تاریخ معاصر ایران آن را عصر ترقی و قانون­خواهی معرفی کرده­اند. هدف از این مقاله بررسی نقش و جایگاه یکی از مهمترین کارگزاران سیاسی این دوره یعنی حسنعلی خان امیرنظام گروسی در پیشبرد قانون­گذاری و تجدد است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و با بهره­گیری از مکتوبات خود امیرنظام و منابع تاریخی کوشش شده تا نقش او در برنامه­های اصلاحی و اقدامات صورت گرفته این دوره برای ترقی و بهبود وضعیت سیاسی- اقصادی ایران مورد بررسی قرار گیرد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که امیرنظام گروسی جزو معدود کارگزاران عملگرا و موفق دوره قاجار بود که با درک بسیط و عام از تجددخواهی، تا حد زیادی زمینه رشد تفکر ترقی‌خواهانه را فراهم آورد و فرصت کار و اندیشه­ورزی برای برخی از شخصیت‌های نظریه­پرداز و منتقد حکومتی مانند یوسف­خان مستشارالدوله و میرزا ملکم خان ناظم­الدوله ایجاد کرد. او ضمن حفظ موازین سنتی و پاسداشت فرهنگ ایرانی به ستایش از دست­آوردهای نوین تمدنی غرب پرداخت و در این راستا اقدامات مهمی در نوشتن قانون­نامه حکومتی، راه­اندازی مؤسسات تمدنی نوین مانند تلگراف، راه آهن و ضرابخانه انجام داد. از این لحاظ می‌توان وی را با کارگزاران اصلاح‌طلب آن دوره مانند میرزا علی‌خان امین‌الدوله و میرزاحسین‌خان سپهسالار ارزیابی و مقایسه کرد.
واژه‌های کلیدی: اصلاحات اقتصادی، امیرنظام گروسی، اندیشه ترقی، تجدد گرایی، ناصرالدین شاه قاجار.
متن کامل [PDF 570 kb]   (466 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/5/20 | پذیرش: 1403/8/25
فهرست منابع
1. آدمیت، فریدون (1351ش). اندیشه ترقی و حکومت قانون در عصر سپهسالار. تهران: خوارزمی.
2. اعتمادالسلطنه، محمد حسن‌خان (1367ش). مرآه‌البلدان. به کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران.
3. اعتمادالسلطنه، محمد حسن‌خان (1363ش). المآثر و الآثار. چاپ ایرج افشار. تهران: اساطیر.
4. اعتمادالسلطنه، محمد حسن‌خان (1356ش). روزنامه خاطرات. به کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
5. الگار، حامد (1385ش). «فعالیت‌های ایرانی در لژهای فراماسونی استانبول»، ترجمه اکبر رمضانی. فصلنامه نامه تاریخ پژوهان. سال 2. شماره7. ص5-23.
6. امین‌الدوله علی‌خان (1355ش). خاطرات سیاسی امین الدوله. به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، تهران: امیرکبیر.
7. بامداد مهدی (1371ش). شرح حال رجال ایران. تهران: زوار.
8. بیانی. کریم (1345ش). فهرست بخشی از اسناد دوره قاجاریه. تهران: وزارت امور خارجه ایران.
9. تیموری، ابراهیم (1332ش). عصر بی‌خبری یا تاریخ امتیازات در ایران، تهران: اقبال.
10. خورموجی، محمدجعفر (1344ش). حقایق اخبار ناصری. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: زوار.
11. راوندی مرتضی (1353ش). تاریخ اجتماعی ایران. تهران: امیرکبیر.
12. رائین، اسماعیل (1357ش). فراموشخانه یا فراماسونری در ایران. تهران: امیرکبیر.
13. رشدیه، شمس‌الدین (1352ش). سوانح عمر. تهران: تاریخ ایران.
14. رشدیه فخرالدین (1370ش). تاریخ مدارس‌نویس یا زندگی میرزا حسن رشدیه. تهران: هیرمند.
15. ساکما (سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)، سند شماره 295/7698، برگ 157.
16. صفایی، ابراهیم (1335). برگ‌های تاریخ. اسناد دوره حسین‌خان سپهسالار. تهران: بابک.
17. صفایی، ابراهیم (1349ش). اسناد نویافته. تهران: بابک.
18. غلامی، شهرام (1380ش). «زندگی و آثار حسنعلی خان امیرنظام گروسی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، راهنما: علی اصغر مصدق رشتی، دانشگاه شهید بهشتی.
19. کاظم‌زاده فیروز (1371ش). روس و انگلیس در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: علمی و فرهنگی.
20. کرزن جرج ناتانیل (1373ش). ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
21. کوشا، محمدعلی (1384ش). سه دانشور نامور بیجار گروس: پژوهشی در زندگی و آثار محمدفاضل خان گروسی، حسنعلی خان امیرنظام گروسی، علامه شیخ عبدالحسین فاضل گروسی. قم: صحیفه خرد.
22. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (1357ش). امیرنظام در سفارت فرانسه و انگلستان (مجموعه نامه‌های امیرنظام گروسی). به کوشش احمد سهیلی خوانساری، تهران: اقبال.
23. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (1366ش). پندنامه یحیویه. تهران: نقره.
24. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا الف). منشآت. نسخه خطی کتابخانه دانشکده ادبیات مشهد.‌ شماره 17.
25. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا ب). منشآت. نسخه خطی کتابخانه دانشکده ادبیات مشهد. شماره 147.
26. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا ج). منشآت. نسخه چاپ سنگی، کتابخانه ملی. شماره 9374.
27. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا د). کتابچه اصلاحات ناصرالدین شاه. نسخه خطی کتابخانه ملی ایران. شماره 2229/ف.
28. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا هـ). منشات. نسخه خطی با خط اسماعیل خان معتمدالکتاب گروسی (اسناد خانوادگی هرمز معتمد).
29. گروسی، حسنعلی‌خان امیرنظام (بی‌تا و). یادداشت‌های وزیرمختار ایران در پاریس در خصوص ترقیات ایران، کتابخانه ملی ایران، سند شماره7315/295.
30. مته، رودی و ویلم فلور و پاتریک کلاوسون (1396ش). تاریخ پولی ایران از صفویه تا قاجاریه. تهران: نامک.
31. محبوبی اردکانی، حسین (1345ش). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
32. مریوانی، محمد (1403ش). حسنعلی خان امیرنظام گروسی، تهران: سوره مهر.
33. ملکم‌خان (بی‌تا). اسناد خصوصی میرزا ملکم‌خان. دانشگاه تهران. نسخه عکسی، شماره‌های2/2326، 5/2963.
34. ممتحن الدوله، میرزامهدی خان (1354ش). خاطرات ممتحن الدوله. به کوشش حسینقلی خان شقاقی، تهران: امیرکبیر.
35. ناظم‌الاسلام کرمانی (1371ش). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: امیرکبیر.
36. وقایع نگار کردستانی، میرزا علی‌اکبر (1364ش). حدیقه ناصری. به کوشش محمد رئوف توکلی. تهران: مؤلف.
37. هی‌تیه، آدریان (1370ش). یادداشت‌های سیاسی کنت دو گوبینو. ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی. تهران: جویا.
38. یغمایی، اقبال (1347ش). «امیرنظام گروسی». مجله یغما. ج. 21. شماره 11.



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Gholami S, Jalilian S. The Role of Amir Nezam Garrusi in the Thought of Progress and the Rule of Law during the Reign of Naser al-Din Shah. islamhistory 2024; 1 (54) :55-76
URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1509-fa.html

غلامی شهرام، جلیلیان سجاد. نقش امیرنظام گروسی در اندیشه ترقی و حکومت قانون دوره ناصرالدین شاه (مقاله پژوهشی). پژوهشنامه تاریخ اسلام. 1403; 1 (54) :55-76

URL: http://journal.isihistory.ir/article-1-1509-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 54 - ( تابستان 1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش نامه تاریخ اسلام (فصلنامه انجمن ایرانی تاریخ اسلام) Quartely Research Journal of Islamic History
Persian site map - English site map - Created in 0.06 seconds with 46 queries by YEKTAWEB 4732