بررسی ساختار دیوانی و چگونگی ادارۀ آستانه ها در دورۀ صفویه
|
ابوطالب سلطانیان ، حسن کهنسال واجارگاه |
|
|
چکیده: (3285 مشاهده) |
از جمله موضوعات قابل توجه در دورۀ صفویان، چگونگی ساختار دیوانی و ادارۀ آستانههاست. در این دوره، رویکرد دینی صفویان، سبب گسترش کمّی و کیفی آستانهها و در نتیجه پیچیدگی بیشتر ساختاری آنها شد. از سوی دیگر، این گسترش همراه با افزایش هزینههای تعمیر و نگهداری بود که باید از منابعی تأمین میگردید. ضرورت تأمین چنین منابعی نیز به نوبه خود، سبب گسترش موقوفات و در پی آن توسعۀ بیشتر نظام دیوانی شد. با وجود چنین تحولاتی، ساختار نظام دیوانی آستانههای بزرگی چون مشهد، قم، ری (حضرت عبدالعظیم)، عتبات عالیات و بقعۀ اردبیل، بهویژه از منظر تطبیقی، در این دوره چندان مورد بررسی قرار نگرفتهاند.
بنابر آنچه گفته شد، این پرسش در اینجا مطرح است که ساختار و تشکیلات
دیوانی، سلسلهمراتب متولیان و کارگزاران در هر آستانه چگونه بوده و آستانهها در
این زمینهها چه تشابهات و تفاوتهایی با هم داشتهاند؟ از سوی دیگر، از آنجا که مسائل اقتصادی نیز بخشی از نظام دیوانی را تشکیل میداد، این پرسش مطرح میشود که کمّ و کیف عواید و مصارف آستانهها چگونه بود؟ بر این اساس، در پژوهش حاضر، کوشش بر این است که اینگونه مسائل، تا حد امکان با رویکردی تطبیقی بررسی شوند. بررسی پرسشهایی از این دست، تصویری روشنتر از نظام دیوانی و نحوۀ ادارۀ آستانهها ارائه میدهد و در عین حال، نقش و کارکرد صفویان را در این زمینهها بیشتر آشکار خواهد کرد.
|
|
واژههای کلیدی: صفویان، آستانه، ساختار دیوانی، متولیان و کارکنان، عواید و مصارف. |
|
متن کامل [PDF 2427 kb]
(900 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1395/1/17 | پذیرش: 1395/3/17
|
|
|
|